Dhacdooyinka Safiir loo magacaabay Kenya Axmed Cabdisalaan Safiirka Kenya Dhalasho Cali mataan Ciidan Soomaalia Dhimasho Tomas Falaago Ingriiska Munaasabad am Ciid Maanta waxay ku beegantahay maalintii uu dhintay Sayid maxamed Cabdulle Dhacdooyinka Sanad Guurrada 53aad Ee Aas Aaska Ciidammada Xoogga Dalka Soomaaliya Dhamasho Ciidaha iyo Dabaadagga Maalinta Cirbixiyeenada Dabal dag caalami ah Yuuri Gaagariin Nin kii ugu horeeyey 2000 2001 2002 waxyaabihii ugu waaweynaa ee dhacay sanadkaas waxaa ka mid ahaa - 11 sebteembar 2001 waxaa la qarxiyey guryaha WTO World Trade Center ee ku yaaley magalada New York __TOC__ Dhacdooyin Dhalashooyin Dhimashooyin Madaxda Aduunka 2014 2015 2016 __TOC__ Dhacdooyin Dhalashooyin Dhimashooyin Madaxda Aduunka Sanadka miilaadiga bishiisa afraad waxayna u dhaxaysaa bilaha Maarso iyo Maajo Bisha Abriil waxay ka koobantahay 30 maalmood waxaana loo soo gaabiyaa Abr Dhaqanka Somalida waa Mid hodan ah oo Cajiid ah Dad weynha aduunkana la yaabeen Dadka somalida isku dhaqan bey ahaayeen mudooyin quruuno ah oo ay ku dhaqmayeen dhaqancaaki wanaagsan Hordhac Soomaaligu waa mid ka mid ah afafka ugu muhiimsan Geeska Afrika waana ka rasmi wadanmada iyo Jabuutiwaxaa kaloo si wayn loogaga hadlaa qaybo ka mida Itoobiya iyo Kenya Waxuu ka tirsan yahay afafka loo yaqaan oo ah laan ka tirsan bahda luqadaha ]Kusheetikna wuxuu ka sii yahay Kusheetik Bari waxaana ku hadla qiyaastii 15 milyan oo qof oo ku nool waddamada ] ] ] iyo ] sido kale waxaa afsoomaaliga ku hadala dadka iygu ah qurbujoogta Qoristii Af Soomaaliga Af soomaaliga waxaa la qoray Sanadkii 1972-kii Af soomaaliga waxa lagu qoraa xuruufta laatiinka ka dib 11 sano markii la magacaabay guddigii Af Soomaaliga sanadkii 1961 Dood dheer ka dib guddigu wuu talo gafay Dowladii Kacaanka ayaa dib boorka uga jaftay guddiga waxaana muddo 2 sano ah lagu hirgeliay qorista iyo barashada Af Soomaaliga 18 nooc oo far Soomaali loo damacsanayaa ayaa waxaa soo bandhigay af yaqaano kala duwan Guddigii Af Soomaaliga ee shaqaynayay 1961 ilaa 1972 ayaa doortay fartii afyaqaan Shire Jaamac Axmed i taas oo horay uu ugu tijaabiyay buugaag biirayaal bille ah sida "Iftiinka Aqoonta" iyada ay jireen tartan balaaran oo dhanka xaruufta Carabiga ah maadama Soomaalidu Quraanka ku barato Alif Ba Xaruufta Laatiinka waxaa loo door biday arimo dhaqaale qalabkii wadanka yiil iyo asbaabo kale Olalihii Horumarinta Reer Miyiga iyo Qoristii Af Soomaaliga Olalihii Horumarinta Reer Miyiga ayaa lagu balaariyay tirada bulshada ee taqaan qorista iyo akhrinta Af Soomaaliga Barnaamijyo kumanaan saacadood oo ka baxay idaahadaha Radio Hargaisa iyo Radio Mogadishu iyo barayaal 20000 labaatan kun oo ay ku jiraan ardaydii dugsiyada sare ayaa u howl galay in aqoonta aas aaska ee bulshada laga qaado 2% lana gaarsiiyay 55% mar ay UNESCO baaris ku samaysay isbadalka uu ummada gaarsiiyay Ole Olihii Horumarinta Reer Miyiga Wakaalada Madbacada Qaranka Tiyaatarka Wakaalada Filimida iyo wasaarado badan ayaa ka qayb qaatay barnaamijka qorista iyo horumarinta Af Soomaaliga Lahjadaha Af Soomaaliga Lahjadaha Af Soomaaliga in kasta oo ay Badantahay hadana waxaa la yiraah "Waxaa jira Maxaa Tiri iyo May" Afka Soomaaliga waxa loo qaybiyaa labo qaybood oo kala ah 1af maxaa tiri 2af maay Maxaa Tiri waa af Halbeega Soomaaliyeed ee cilmiga iyo culuunta lagu barto ahna kan qoran Lahjada Maay waxaa looga hadlaa inta badan koonfurta soomaaliya qoraalkiisuna weli si rasmi ah layskuguma raacin Af soomaaligu waa af ka kooban erayotiraab iyo hawraar soomali ah oo ay kol kolka qaarkood ku darsamaan erayo carabi ama ingriisi ahi Af Soomaligu waa luqadda ugu fudud qoraal ahaan iyo codeynba hase ahaatee ku hadliddeedu way adagtahay kolka la barbardhigo afafka udunka qaar ka mida Far Soomaali Qoriddii Af-soomaaliga waxa ka qayb qaatay Aqoonyahanno ]yeed oo aad u fara badan Xarfaha higgaadda Af-soomaaligu waa Shaqal 5 xaraf ka kooban iyo Shibbane 21 xaraf ah Shibbane oo kala ah B T J X KH D R S SH DH C G F Q K L M N W H Y ama b t j x kh d r s sh dh c g f q k l m n w h y Shaqal oo kala ah Shaqal gaab A E I O U ama a e i o u Shaqal dheer AA EE II OO UU ama aa ee ii oo uu Afka Soomaaliga marka laga fiiriyo falalka waxay ku dhamaadaan laakiin ayadoo loo eegayo amar ahaan waxa uu ku dhamaado ayaa waxaa suura gal ah in ayu dhamaadaan kuwo kale sida fal amar ah oo ku dhamaado "o" da waxaa lagu bedelayaa "A" waxaana la raacshaa "SHO" Tusaale baxsashobaxso dhimodhimasho seexoseexasho fadhiisofadhiisasho Si la mooda waxaa kale oo jiira falal ku dhamaada "N" kaa oo amar haan marka aan ka soo gano uu ku idlaado "Y" ama "I" Tusaale xoojixoojin siisiin beer dareybeer dareyn Waxaa laga reebaa kuwoo amar ahaan ku dhammaada "OOW" laakiin isu bedesho "AANSHO" Sida jecloowjeclaansho ogoloowogolaansho Hadii la fiirayo meelaha ugu fudud waa tirooyinka 1 Kow Koowaad 2 Labo Labaad 3 Saddex Saddexaad 4 Afar Afaraad 5 Shan Shanaad 6 Lix Lixaad 7 Todobo Todobaad 8 Sideed Sideedaad 9 Sagaal Sagaalaad 10 Toban Tobanaad 20 Labaatan Labaatanaad 30 Sodon Sodonaad 40 Afartan Afartanaad 50 Konton Kontonaad 60 Lexdan Lexdanaad 70 Todbaatan Todbaatanaad 80 Sideetan Sideetanad 90 Sagaashan Sagaashanaad 100 Boqol 1000 Kun 1000000 Milyan Waxaa kale oo aan wax ka sheegi karna tilmaameyaasha Ka soo qaad kan kaas tan taas kuwan kuwaas Sidoo kale kama maaranno waxyaabaha aan albaab ahaan u balaqeyno this is a pen in aan u fasirno afkeena sidii la doono ayadoon ahaynkan qalin waaye kan waa qalin This kan Is waaye waa Pen qalin Laakiin my pen sideen u isticmaali karaa makan qalinbaa? Jawaabtu waa may ee waa lays daba mariyaa qalin + kan Aniga kayga qalinkan this pen waa is kayga mine Adiga kaaga Asaga kiisa Ayada keeda Anaga keena Idinka kiina Ayaga kooda Tirada ]ka ku hadla Af-Soomaaliga Tirada dhabta ee dadka ku hadla Af-soomaaliga lama yaqaan waxaase lagu qiyaasaa ilaa 1965 Milyan oo qof kuwaas oo ku kala firarsan Caalamka waxaana kaloo jira aragtiyo kale oo gaarsiiya ilaa 25 Milyan oo qof Meelaha looga hadlo ] ] 16000000 ] ] 1000000 ] ] 5000000 ] ] 7000000 ] ] 2000000 iyo sidoo kale waddamada caalamka oo dhan afka soomaaliga waxaa kale oo ku hadlo dad badan oo asal ahaan soomaali eheen qaarkood weeba ku heesaan ' somali english turkish aniga I ben adiga you sen asaga he o ayada she o anaga we biz adinka you siz ayaga they onlar qaybaha falalkaficilada soomaaaliga kuwo ku dhamaado -id-asho-aansho-n sida afka soomaaliga hadaan tusaalooyin ka bixino fal dhacay aniga Sidoo kale fiiri ] ] ] ] Af-Taliyaani La Lingua Italiana ama Italiano waa luqada wadanka Taliyaaniga waxa luqadani ay kasoojeedaa farcanka looyaqaano Luqada Hindo Yurub waana mid kamida luqadahalooyaqaano Laatiin ka waxaa kuhadla dad gaadhaya ilaa 60 milyan oo qofAfka Taliyaanigu waxa uu kujiraa kaalinta 20aad ee luqadaha caalmkawaana afka layskuraacay in uu yahay kan ugu dhawaaqa wanaagsan Sida looqoro Afka taliyaaniga waxa laguqoraa farta Laatiinka Maal maha Noot Afrika waa qaarada labaad ee ugu weyn qaaradaha aduunka kadib qaarada Aasiya dhanka baaxada iyo dhanka dadkaba Baaxada Afrika waxay la'egtahay c 30244050 km² 11677240 mi² tiradaas waxaa ku jira dhamaan jasiiradaha lagu xisaabo Afrika Afrika baaxadeeda waxay dabooshaa 203% baaxada dhulka oo dhan waxaana ku nool dad tiradooda ay dhantahay 800 oo milyuun waana tiro u dhiganta todobo qeyboodoo qayb dadka dunida ku nooloafrika dadka kunool dhamaan waa dadka madw marka laga reebo wadamada waqooyiga afrika oo ay kunoolyihiin dad carabahi iyo mwadamada sida koonfur afrika iyo sinbaabwi iyo nanbibiya oo laga helo dad tiro ayr oo cad waa runta Halkuu kasoojeeda magaca afrika Magaca Ifri waxa lagumagaacaabi jiray dad kunoolaan jiray waqooyiga afrika meel kudhaw boqortooyadii la odhanjiray Qardaaj magaca afrika waxa laga raad raacikaraa luqadii ay isticmaalijireen dadkii lagumagacaabijiray Fonesiyaanka waxa la sheegay in kalmada afri ay tahay boodhka waxa kale oo lasheegay in dadkii looyaqaanay barbarku ay u yaqaaneen kalmada afri godka taasoo markaas noqonaysa dadkii godka Taarikhda Waayigi Hore Dadka paleoantropologo intooda badan waxay ay aaminsan yihiin in qaarada Afrika ay tahay meesha ay asal ahaan bani-aadanka ka yimaadeen Qarnigi labaatanaad dhexdeeda antropologi waxa ay dhulka kasoo heleen lafaha dad badan dhintay oo fossilika taasi ay caddeneysaa in fikiroodi run tahayasal ahaan bani-admigu wa dad ku noolaan jirey Afrika 7 milyoon sano ka hor hadaba afirca wexey leedahahay tariqo farabadan ku waasoo ey ugu weynyihiin faraacintii Masar iyo waliba is adoosi waqti dheer kajirijiray Afrikada madow Wadamada qaarda afrika Aljeeriya Angola Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika Benin Botswana Burkina Faso Burundi Eratareya Gaana Gabon Gambia Guinea Guinea-Bissau Ikweetiga Guinea Itoobiya Jabuuti Jad Kab Ferde Kamiruun Kiinya Komoros Jamhuuriyadda Kongo Jamhuuriyada Dimuqaraadiga Kongo Koonfur Afrika Koonfur Suudaan Lesotho Liberia Libya Maali Madagaskar Malaawi Marooko Masar Mauritania Mauritius Musanbiig Nambiya Nayjar Nayjeeriya Ruwanda Saambiya Sao Tome iyo Prinsipe Seyshelles Sierra Leone Simbaabwi Sinigaal Soomaaliya Suudaan Swasiland Tansaaniya Togo Tunisiya Xeebta Foolmaroodi Yugandha Saxaraha Galbeed Somaliland Ururo Austriya Jamhuuriyada Austaria ama Republik Österreich waa wadan Dhul xiran oo ku yaalo dhaxbartanka Yurub macnaha Austaria waxa ay kadhigantahay marka somali loorogo Jammhuuriyada barigawaa xubin kamida jamciyada quruumaha ka dhaxaysa ilaa 1955 laga bilaabo 1995 waxay kamid noqotay wadamada Midawga Yurub dhanka waqooyi waxa kaga aadan wadanka Jamhuuriyada Fadaraaliga ah ee Jarmalka iyo Jamhuuriyadda Tashik Dhanka barina wadamada Isloveeniya iyo Taliyaaniga Koonfurna waxa kaga toosan wadamada Iswisarland iyo Liechtenstein Austriaa wee xee ku jiirtaa madawaga yurob Ilaa 1995 Luqadaa Austriya lagaga hadloo waa jarmal dhulkaa austriya wuxoo garaa 83872 Kiiloo murabaac waxaa Austriya ku nool 8316487 2007 Qoof Calamadaa intara netka at Furahaa Telefonka +43 Goboladaa wadankaa Austria woxoo oo kala baxaaa 9 gobol Fiyena Biomolikule waa Molikule oo ka imaaday ama laga sameeyay waxyaabaha nool {| width"100%" cellspacing"2" style"clear both;" | colspan"2" | |- | style"vertical-align top;" | {|id"mp-sp" cellpadding"2" cellspacing"5" style"width100%; vertical-aligntop; backgroundf9f9f9; border1px solid a7d7f9; color000;" |- | |} waxtarka nafaqo ee Borotiin-ka Most microorganisms and plants can biosynthesize all 20 standard amino acids while animals including humans must obtain some of the amino acids from the diet The amino acids that an organism cannot synthesize on its own are referred to as essential amino acids Key enzymes that synthesize certain amino acids are not present in animals — such as aspartokinase which catalyzes the first step in the synthesis of lysine methionine and threonine from aspartate If amino acids are present in the environment microorganisms can conserve energy by taking up the amino acids from their surroundings and downregulating their biosynthetic pathways In animals amino acids are obtained through the consumption of foods containing protein Ingested proteins are then broken down into amino acids through digestion which typically involves denaturation of the protein through exposure to acid and hydrolysis by enzymes called proteases Some ingested amino acids are used for protein biosynthesis while others are converted to glucose through gluconeogenesis or fed into the citric acid cycle This use of protein as a fuel is particularly important under starvation conditions as it allows the body's own proteins to be used to support life particularly those found in muscle Amino acids are also an important dietary source of nitrogen buulobute magacaan waxaa aad iigusharxay xaji taageero wuxuuna kumacneeyay magaalo boor badneyd sidookale deebleey iyadana waa boorka waxlamid ah sababtoo ah magaalada hareeraheeda waa dhulbeereedyo marka lagaaro jiilaalka dabeylyar ayaa kaduulijirtay oo xataa wabiga caawi karin iyo geedaha hareeraha kaga yaalo burto ama burti waxeykadhalataa asal ahaan marinka looda marto kuna laalaabato in badan waxaana layiraahdaa tooro loaadsidaas ayaa loyiri buulo burto HADDA BOORKIIMAJIRO TACABKII WAA LAJOOGTEEYAY WAX SOOSAARKII AYAALAFAHMAY ROOB IYO JIILAALBBA TACAB AYAA SAARAN ;; FIIRO GAAR AH MABAJIRTO SABAB MAGACLOOGA DHIGO BARDE BALADKAAS BARDDE KUBADAN MAJIRO WAXAA KABADAN LIBIYARKA DAMAL OO KAHOREEYAY BAAR OO SIDOOKALE WABIGA LAJEEDO MUUQAALNA KADHEEER MARKA MAGACII WAA BUULOBURTE AMA BUULOBURTE Buuloburte ama Buulaay Af-Taliyaani Bulo Burti waa magaalo ku taala gobolka Hiiraan ee bartamaha SoomaaliyaDegmmadwaxaa waxa ay ku taal goob muhiim ah oo ku caan ah dhulbeereed aad u qaalisan waa magaalo aad uquruxbadan marka loo fiiriyo degmooyinka kale ee ku yaallaa gobollada kala duwan oo ka koobanyahay dalkaWaxaa magaalada aad looga helaa caanaha noocyadooda kala duwanWaa magaalo qaraami ah waxa lasheegaa ineey tahay magaalo qadiimi ah oo illaa dhoowr qarni jirto DEGMADAN WAXA DERIS LA AH DHANKA GALBEDKA BUQ AQABLE DHANKA KOOFUR DEGMADA BUURWEYN IYO JALALAQSI iyo Dhalinyarada Dagmada Taariikhda degmada Degmada Buulo burte waxay ku taalaa dhanka qoraxsin ee Wabiga Shabelle waxeey muqdisho ujirtaa 220km waagii hore magaalada waxaa la dhihi jiray buuloburte oo macneheedu yahay Buuladii bacaadka lakiin markaan dambe ayaa wuxuu magacaasi isku bedelay buulo Barde Barde waa geed wabiga jiinkiiska ka baxo ayna caan ku tahay buuloburteBuuloburde waxay kaloo ku magacdheertahay Buulaay ama deebleey oo dadkii hore u yaqaaniin Magaalada Buuloburto waxay caan ku tahay xoolaha sida ariga Geelka iyo Lo'da magaaladani waa magaalo laga helo dhamaan dhirta kala duwan ee laga soo saaro wadanka Soomaalia waa magaalo laf dhabar u ah dadka iyo gaadiidka ku kala safra goballada dhexe iyo gobollada waqooyi Magaaladan ayaa u muuqato mid ganacsigeedu uu sii balaaranayo lagana yaabo in ay hogaamiso ganacsiga gobolka Hiiraan iyadoo dadkeedana maalinba maalinta ka danbeysa sii badanayo Waxaa ka dhacay dagaal weyn sanadkii 1922 oo u dhexeeyey askartii talyaaniga iyo kuwii SH Xasan Barsane oo ey dad badani ku nafwaayeenSPORTS DEGMADA BULABURDE ciyaartooyda soo martay iyo kooxaha degmada buulaburde kooxda heerka sare kooxda buulo al ahli alba elman dhaadheera yashaa bag abeesoshubug kooxda dahab shiil siliga ciyaartooyda soo martay degmada1990 -2013 Isbitalada 1- isbitaalka ameericaanka 2- ispital Dhexe waana kan hada shaqeeyo 3- isbitalka nacim Iskuulada Buuloburde waxaa ku yaala dugisyo sare iyo kuwa dhexe iyo kuwa hoose iyo kuwa kale laakiin degmada buulaburde waxaa lagu xasuustaa dowladii maxamed siyaad barre ineey ka soo bixi jireen dad aqoontooda sareeyso xaga waxbarashada xaga isporiga waxaan xasuusanaa gobolada dalka Soomaaliya marka loo fiiriyo xaga isportiga waxeey ka soo bixi jireen badankood gobolka hiiraan gaarahaan degmada buulaburde cimilada cimilo heer sare ah Bulshada Degmada buuloburte waxaa degan dad lagu qiyaaso in ay gaarayaan ? waxaa ku nool qabaa'il somaliyeed laakiin ma sheegaan qabiilkooda oo haddii la weediiyo waxa uu kuugu jawaabaa reer b burte degmada waxa eey leedahay qisooyin aad ufarabadan halkaanna kuma soo koobi karowaxaa ay kaloo leedahay Buundo lagu tilmaamo in ee ka midtahay kuwa ugu qatarsan Soomaaliya oo dhan Buuloburte waxaa maro Wabiga Shabelle waxaa ka baxo qudaarta noocyadeeda kala kidisan waa magaalo jawigeeda aad iyo aad u tagantahay waana degmo aad u weyn waxaa ka mid ahaa schooladii ugu caansanaa degmada buuloburde DUGSIGA H DHEXE IYO SARE EE DEEBLEEY dugsiga hoose dhexe ee indha ceel dugsiga dhexe ee bag abeso dugsiga hoose dhexe sare ee bag abeeso magaca schoolka SHEIKH MOHAMED BAL'AD SCHOOL dugsiga hoose dhexe ee deebley dugsiga hoose dhexe ee octobar laanta 3aad magaca schoolka AXMED GUREEY SCHOOL maamulka iyo macalimiintii soo martay qar kamida schoolada buuloburte gudoonka wax barashada degmada yuusuf jimcaale AL-ustaad shuutoow AL-ustaad axmed maxamd ismaan AL-ustaad Mohamed abdullahi omar xaaji taageero Sheikh mohamed qoorlule maamulaha schoolka axmed gureey AL-ustaad xasan nadiiroow AL-ustaad mohamed omar barrecumareey AL-ustaad daahir macallinka xisaabta axmed gureey AL-ustaad xaaji kabaweyne maamulaha schoolka sheikh mohamed balcad AL-ustaad xasan osman max'ed dhanka culiumada deeganka waxa ugu caansan SH XAAJI RASHIID OO HAREERAHA IYO GUDAHA DAGMADA Xaafadaha degmada Buulo burte iyo Oday dhaqameedyada Degmada dagan kuwa uku caansan 1- Indhaceel 2- Hanti-wadag 3- Oktobar fiirma gaar ah Bak abeeso waxeykamid tahay oktobar ama oktobar lanta 1 celgaabta iyo hanti wadaag waa iskumid boosteejad iyo indhaceel waa iskumid waa halxafad Bulle Cabdulle Caafi Cumar Barre Shiikh Maxamed Balcad Maxamed Xalane Xaaji Sabriye Siyaad Ganacsiga degmada Ganacsiga degmada buuloburte waa mid aad iyo aad u sareysa waxaana raashiinka looka soo dajiyaa g bari ee caasimada boosaaso sida sonkorta burka bariiska caleenta iyo saliidaba waxaa kaloo looka soo dajiyaa boosaaso sida shaadiyaasha fanaanadaha kabaha macawiisyada iyo dhamaan dharka labiska sidaan ognahay buuloburte waxaa laka qaadaa qudaarta noocyadeeda kala duwan iyadoo waliba loo qaado gobolada bari iyo gobolada waqooyi dalagga ka soo go'o beeraha magaalada buulo barde ku hareereeysan waxaa ka mid ah masagada noocyadeeda kala duwan sida beey baarida shamuureeyda cadoo cad yaryareey ama shiima shiimashiimeey iyo cadoo madoow galeeyda digirta salbugta khudaartana waxaa ka mid ah canbaha liimo dhanaanta bambeelmada orongada mandariinada seeytuunka babaayga barbaroonigabasbaaska oo aad u kulul basasha oo aad ugu soo badatay beeraha waayahan danbe tuunta zanjabiilkakarootada baradhada kabsar caleeynta baamiyaha iyo khudaar kale oo aad u fara bada dhulka ku hareereeysan dagmada buulo burte waa dhul aad iyo aad fertile u ah wax soo saar badan hadaan tusaale kuu siiyo waa ku beeroo ka gooso waxaa wax soo saarka beeraha la joogteeyn karaa 360 ka maalmood ee sanadka iyadoo aan wax caqabad ah lala kulmin waxaa aaad iyo aad ugu yar waxa la yiraahdo bal dhiiga oo ku dhaca dalagga sida masagada bal dhiiga waxuu ku badnaa beero badan oo ka mid ah gobolada dalka sida bay bakool shabeelooyink iyo qeeybo ka mid ah hiiraan laf ahaanteeda Hotelada Buuloburte Buuloburte waxey leedahay hoteelo farabadan waxaana ka mid ah hotel maqsuud 1-Hotel Camaloow 2-Hotel Al-Taqwa 3-Hotel Safari 4-Hotel Halane 5 hotel guure 6-Hotel Raaxo 7-Hotel Ceydaruus iyo kuwa kale oo fara badan Sidoo kale degmada waxay leedahay meelo lagu gado baabuurta nuucyadiisa kala duwan iyadoona lakaaga iibinayo qiimo jaban Dadka degan Magaalooyinka u dhaw buulaburte ayaa u soo safar tagaan degmadaan maalmaha sabtiga iyo talaadada si ay uga ganacsadaan xoolaha iyo IWMMaalmahaas ayaa ganacsiga buuloburte aad iyo aad u xoogan waxan kalo oo lagahilmamayb dhanka sports wa degmada uku fiicana marki gobolka lofiireyo waa degmada kaliya lakabaqo ciyaaraha Cabdullaahi Ciise Maxamuud عبدالله عيسى محمواد waxuu dhashay uuna geeriyooday 1922-1988 Allahaa u naxariistee waxa uu ku dhashay degmada Afgooye ee gobolka Shabeellaha Hoose ee dalka Soomaaliya Wuxuu ahaa halgamaa door weyn ka ciyaaray madaxbanaanida iyo qaranimada Soomaaliyeed wuxuu kale oo uu ahaa raiisul wasaarahii ugu horeeyey dalka Soomaaliya ay yeelato ee dowladii daaqiliyada ahayd inta aysan Soomaaliya madaxbanaanida helin __TOC__ TAARIIKH NOLOLEEDKII CABDULLAAHI CIISE MAXAMUUD Cabdullahi Ciise aabihii waxa uu geeriyooday isagoo yar waxaana soo korisay Hooyadii oo la oran jiray Mareero Diini Dugsiga Qur’aanka iyo Wabaxashada Dugsiga Hoose iyo Dhexe waxa uu ku qaatay magaalada Muqdisho Sanadkii 1938 waxa uu ka qalinjabiyay Dugsiga sare ee Talyaaniga wuxuuna noqday maamule Xafiis taariikh nololeedkii cabdullaahi ciise maxamuudabdullahi isse mohamud 1922-kii ayuu C llaahi Ciise Maxamuud ku dhashay Degmada Afgooye ee Gobalka Sh hoose Allaha u naxariistee Aabbihii isaga oo yar ayuu dhintay waxaana soo korisay Hooyadiis Alle ha u naxariistee Mareero Diini C llaahi Ciise iyo Hooyadii s Xamar ayay u soo wareegeen halkaas oo uu ka bilaabay dugsiga Qur�aanka iyo waxbarashadiisii H Dhexe 1938-kii C llaahi Ciise isaga oo jira lix iyo toban sano ayuu ka qalin jabiyey dugsiga sare ee Talyaaniga wuxuuna noqday maamule xafiis 1943-kii C llaahi Ciise wuxuu ka mid noqday Golihii Dhexe ee SYL 1944-kii C llaahi Ciise wuxuu laantii ugu horreysa ee SYL ka furay Magaalada B weyne 15-5-1947-kii sanad-guuradii 4-aad ee SYC waxaa la doortay hoggaan cusub oo ay yeelatay SYC waxaa xoghaye Guud loo doortay halgame C llaahi Ciise Maxamuud QORSHAHII SIYAASADEED EE CABDULLAAHI CIISE Mudane C llaahi Ciise si halganka loo dardar galiyo waxaa uu keenay qorshe siyaasadeed Political program magacii hore ee SYC waxa uu u beddelay SYL Somali Youth League waxa uu soo saaray barnaamijkiisii siyaasadeed oo ka koobnaa shan qodob oo kala ahaa 1 In la raadiyo gobanimadii iyo xorriyaddii shanta Soomaaliyeed oo midaysan 2 In lala dagaalamo dhaqanka kala qaybinta ee qabyaalada ku dhisan 3 In laga taqaluso ciddii ka hortimaada danta Soomaaliyeed 4 In waxbarashada lagu baahiyo dalka lana dhiso aqoonta iyo waxqabadka dhalinyarada 5 In la qoro afka Soomaaliga 1947-dii bishii November halgame C llaahi Ciise Maxamuud waxa uu gudoomiyay fadhigii taariikhiga ahaa ee golaha dhexe ee SYL ku gaareen mudo 10 sano ah ee truteeship-ka ay gaarsiiyaan guddi ka kooban afartii quwadood ee markaas jiray Four power commission kuwaas oo dalka yimid 7-dii January 1948-kii 11-1-1948 halgame C llaahi Ciise Maxamuud oo ku sugnaa Xarunta SYL ayaa Por-Talyaanigii soo weerareen Xafiisyadii Xarunta SYLhalkaas oo uu ka bilowday dagaalkii Ha Noolaato oo ay ku geeriyoodeen 52 ruux oo Talyaani ah 15 ruux oo Por-Tayaani iyo Xaawo Cusmaan �Xaawo Taako� 20-1-1948- mudane C llaahi Ciise Maxamuud wuxuu qaabilay Four power commission wuxuu u gudbiyey qorshaha siyaasadeed ee SYL oo ahaa in muddo 10 sano ah Soomaaliya xorriyaddeeda lagu gaarsiiyo ayna gaarsiiyaan guddi ka kooban Four Power Commission 31-10-1948 Halgame C llaahi Ciise Maxamuud iyo Xaaji Ibraahim Cigaal waxay u direen Xoghayihii guud ee Qaramada Midoobay Mr Trygve lie warqad memo ah oo ay ugu sheegeen in Soomaalida inteeda badan ay doonayaan in Soomaaliya oo midaysan ay xorriyadda gaarsiiyaan afartii quwadood ee markaas jiray KA QEYB GALKII SHIRKII BAARIISPARIS 28-10-1948dii wuxuu ka dhoofay dalk si uu uga qaybgalo shir ka dhacay Baris gaar ahaan lexuss oo ay soo qaban qaabiyeen Wasiiradii Arrimaha Dibadda ee Talyaaniga iyo Ingiriiska oo 5tii ilaa lixdii may 1948 ku shiray London heshiiskaas oo la magac baxay "Sforza-Bevin plan oo Four Power Commission uga hadlayeen arrimaha Soomaaliya Isticmaarkii Ingiriiska wuxuu ugu talagalay in uu ku mudo Talaal sun ah C llaahi Ciise Maxamuud waxaa C llaahi Ciise iska dhigay oo run ahaantiina ay isku ekaayeen mudane Maxamed Yuusuf Aadan �Muuro� C llaahi ahaan loo talaalay in muddo ahna u jiifay sariirta talaalkaas awgiis 30 10 1948-dii Halgame C llaahi Ciise waxa uu ka degay Magaalada London waxaana soo dhaweeyay Ducaale Max�ed oo ahaa xoghayihii SYL ee Cardiff iyo Ibraahim Max�ed oo ahaa Madaxii SYL ee Liverpooll 3 11 1948-dii Halgame C llaahi Ciise Maxamuud waxa uu la kulmay Xoghayaha arrimahad dibadda ee dalka Ingiriiska Maarso 1949-kii Halgamaa C llaahi Ciise Maxamuud waxa uu tagay xarunta Qaramada Midoobey ee New York halkaas oo uu ka waday Diplomaasiyaddii uu xoriyadda Soomaaliya ugu raadinayay 13 6 1949-kii Halgame C llaahi Ciise Maxamuud isagoo ku sugan Magaalada New York waxa uu SYL u soo diray qoraalkii caanka ahaa ee la magac baxay Appello ai Somali oo uu ugu sheegayey Guud ahaan Somaali WeynSYL iyo Beesha Caalamka qatarta uu wato qorshaha Sforza Bevin Plan arrintaas oo misana Qaramada Midoobey ku kala jabtay 21 11 1949-kii Halgame C llaahi Ciise Maxamuud waxa uu suura galay in Qaramada Midoobey soo saarto Go'aan Lambar 289UN Resolution No 289oo Koonfurta Soomaaliya xorriyadda lagu gaarsiiyo mudo toban sano ah Trusteeship-kana uu maamulo Talyaaniga iyadoo la dhinac dhigay Guddiga Qaramada Midoobey ka socday oo ka kooban dalalka Masar Filibiin Colombia oo ilaalinayay howlaha xoriyadda gaarsiinta sida ay u socdaan 18 10 1950-kii Halgame C llaahi Ciise Maxamuud dacwad ayuu u qoray Qaramada Midoobey ee uu ku eedeenayo maamulka AFIS oo ka leexday waajibaadkii loo xilsaaray waxa uuna ka codsaday Qaramada Midoobey in la sameeyo guddi la tashi Qaran Consultative Council oo awood leh wuxuu kaloo Qaramada Midoobey ka codsaday in Soomaaliya laga difaaco Ajnabiga ku soo qulqulaya gaar ahaan kuwa Talyaaniga ah 18 10 1950 Halgame C llaahi Ciise Maxamuud dacwad ayuu u qoray Qaramada Midoobey ee uu ku eedaynayo maamulka AFIS in uu ka leexday waajibkii loo xilsaaray wuxuuna ka ka codsaday Qaramada Midoobey in la sameeyo guddi la tashi Qaran �Consultavative Council oo awood leh wuxuu kaloo Qaramada Midoobey ka codsaday in Soomaaliya laga difaaco ajnabiga ku soo qulqulaya gaar ahaan kuwa Talyaaniga ah 1954-kii Halgame C llaahi Ciise Maxamuud waxa uu ku guuleystay siyaasad ahaan in uu Qaramada Midoobey ku qanciyo in la is-feersuro calaamadda Qaramada Midoobey Talyaaniga iyo midka Soomaaliya WAQTIGII LOO DOORTAY RAYSALWASAARAHA CABDULLAAHI CIISE 1956-1960-kii Halgame C llaahi Ciise Maxamuud wuxuu ahaa Ra�isul Wasaarihii ugu horeeyay ee Soomaaliya waxaana Dawladdaas lagu dhisay Sharci No1 ee 7 5 1956-dii 1959-kii Halgame C llaahi Ciise wuxuu mar labaad ku guuleystay xilka Ra�isul Wasaaraha 12 4 1960-kii Halgame C llaahi Ciise waxa uu abaabulay saxiixayna dekereetadii lagu dhisay ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed wuxuuna darajada Janeraalka u dalacsiiyay una magacaabay Taliyihii Ciidanka Xoogga dalka Soomaaliyeed Da�uud Cabdule Xirsi 1960-1964-kii Halgame C llaahi Ciise Maxamuud wuxuu ahaa Wasiirka arrimaha dibadda 1964-1967-kii Halgame C llaahi Ciise waxa uu ahaa wasiirka Caafimaadka 1967-1969-kii Halgame C llaahi Ciise waxa uu ahaa Wasiirka Ganacsiga iyo warshadaha 1969-1973-kii Halgame C llaahi Ciise waxa uu ka mid ahaa madaxdii Soomaaliyeed ee kooxdii Militariga ahayd ay inqilaabeen lana xirxiray isagoo oo si sharci darro ah xabsiga ugu jiray muddo afar sano ah 1973-1984-kii Halgame C llaahi Ciise wuxuu ahaa danjiraha Somaaliya u fadhiya dalka Sweden isla markaana wakiil ka ahaa dhamaan waddamada la isku yirahdo Scandinavia GEERIDII NAXDINTA LAHEYD EE CABDULLAAAHI CIISE MAXAMUUD 24 3 1988-kii Allaha u naxariistee Halgame C llaahi Ciise waxa uu ku geeryooday Magaalada Roma ee dalka TalyaanigaGEEAIGA DHULKIISA GUUSHA U HORSEEDA GEERIDA DISHAAY GEEDKAA HA BA'O 29 3 1988-kii Halgame C llaahi Ciise maydkiisa ayaa dalka la keenay isla maalintaasna waa la aasay waxaa loo aasay si heer Qaran ah iyada oo halgamaashii SYL dhamantood ay aaskiisii ka soo qaybgaleen intii markaa nooleyd iyo guud ahaan dadweynaha Soomaaliyeed iyo Dowladdii JDS oo uu hogaaminayay Madaxweyne Jaalle Max�ed Siyaad Barre waxaana mudo saddex maalmood ah hoos loo dhigay calanka Soomaaliya waxaana dalka oo dhan ka dhacay baroordiiq Qaran Allaha u naxariistee Halgame C llaahi Ciise wuxuu guursaday laba Haween ah xaaskii ugu horreeyay waxaa la yiraahdaa Faadumo C lle Max�ed waxa ayna u dhashay Sagaal Caruura oo ay ka mid ahayd Gabar hanaqaaday oo la yiraahdo Xaawo C llaahi Ciise Xaawa hadda iyana waa geeryootay waxayna ku dhimatay Magaalada StockholmFaadumo C lle Xaaskii ugu horreeyey ee Cabdullaahi Ciise waxaa ay hadda ku nooshahay dalka Sweden Magaalada Stockholm Xaaska labaad waxaa la yiraahdaa Ruqiyo Shiikh Xuseen Cismaan waxayna u dhashay Carruurtan kala ah Cali C llaahi Ciise Faadumo C llaahi Ciise iyo Xaliima C llaahi Ciise waxayna dhamaantood carruurtaan iyo Hooyadoodba waa Ruqiyo Shiikh Xuseen hadda ku wada nool yihiin dalka Mareykanka Magaalada Virginia Dhinaca kale waxaa dhawaan Magalada muqdisho lagu qabtay xaflad aad u sareysay lagu xusayay sanadguuradii 18-aad ee ka soo wareegtay geeridii halgame C llaahi Ciise waxaana ka qaybgalay qaybaha kala duwan ee bulshada oo uu ku jiray Cali Shidde Cabdi iyadoo dadkii ka qaybgalay xaflaadaasi ay isla qireen in C llaahi Ciise uu ahaa halyay aysan hilmaami doonin Shacabka Soomaliyeed waxay kaloo sheegeen in C llaahi Ciise uu ahaa nin ay ka go�nayd in Soomaaliya gaarto Madax-bannaani Midnimo iyo horumar DrBashiir Axmed Cusmaan Bashiir Kacaan oo isagu had iyo goor ku hawlan una taagan qoridda iyo Abaabulada lagu Baahinayo Taariikhdii Halgame Cabdullaahi Ciise Maxamuud ayaa Soo qaban qaabiyey Xafladdaas lagu Xusayey Halgame Cabdullaahi Ciise Maxamuudwuxuuna halkaa ka akhriyey taariikhdii Halgame Cabdullaahi Ciise Maxamuud iyo Halgankii SYL oo tifaf-tiran Wuxuuna sheegay in uu dhawaan soo Bandhigi doono Buug la Magac baxay Taariikhda Geesiga Qaranka Soomaaliyeed; oo uu ku soo bandhigi doono Taariikhdii iyo Halgankii Halgame Marxuun Cabdullaahi Ciise Maxamuud Cali Shidde Cabdi waxa uu sheegay in loo baahan yahay in shacabka Soomaaliyeed ay ku dadydaan dariiqii uu falay Halgame C llaahi Ciise oo uu sheegay in uu ahaa nin wadani ah oo ka hor jeeday Gumeysiga iyo Gumeysi kalkaalka Sidoo kale C qaadir Ibraahim Gacal Abkow ayaa waxa uu isna sheegay in Halgankii xorriyadda ee uu horseeda u ahaa C llaahi Ciise haatan laga dhigay mid bacaad lagu lisay isagoo sheegay in taasi ay khasaaro u tahay shacabka Soomaaliyeed oo looga fadhiyay in ay halkii ka sii wadaa dadaalkii loogu jiray sidii Soomaaliya kor loogu qaadi lahaa si ay wax ula qaybsato bulsha weynta kale ee Caalamka Xilalkii uu Dalka u soo qabtay oo kooban Allaha u naxariistee Halgame Cabdullaahi Ciise Maxamuud waxa uu dalka ka soo qabtay Xilal kala ah 1943 wuxuu ka mid noqday Golihii dhexe ee naadigii Dhallinyarada Soomaaliyeed ee SYC 15 May 1947 wuxuu noqday Xoghayihii Guud ee SYL Isagoo bedelay Magacii SYC una u bedelay SYL 1956-60kii waxa uu ahaa rasalwasaarahii ugu horeeyey ee soomaliya yeelato DOWLADDII daakhiliga 1960-1964tii waxa uu ahaa wasiirka Arimaha Dibadda Soomaaliya 1964-1967dii waxa uu ahaa wasiirka Caafimaadka Soomaaliya 1967-1969kii waxa uu ahaa wasiirka Ganacsiga Soomaaliya 1973-1984kii Halgame Cabdullaahi Ciise Maxamuud waxa uu ahaa danjiraha Soomaaliya u fadhiya Dalka Swedenisla markaana wakiil ka ahaa dhammaan dalalka la isku yiraahdo Iskandaneefiya Somalia oo nabad nobad noqota waxay ku xirantahay dadkeeda oo heshiiya Somalaay isku taga oo yaabka ka heshiiya caalamku idinka yaabayoow muslimadii qaribnaye posted by mukhtaar faragaab Ciidanka Soomaaliya waxoo ahaa ciidanka ugu xoogan qaarada afrika marka lala eego weeninkiisa iyo lacagta ku bixi jirtay iyo qalabka oo siday ciidanka Soomaaliya waxaa markaas weeninkiisa lagu qiyaasaasi jiray in oo u dhaxeeyay 350000 ilaa 400000 oo ciidan oo diyaar ah Ciidanka soomaaliya waxaa la sameeyay 1960kii waa markii ee soomalaiya xornimadeeda ka heshay gumeesti yaashii Ingriiska iyo Talyaaniga Ciidamada soomaaliya waxee ka koobnaayeen Ciidanka Badda Soomaaliya Ciidanka Cirkia Soomaaliya iyo Ciidanka Booliska Soomaaliya Shaqadooda ugu horeeysay ee qabtaan neh waxee eheed Xoreentii Soomaali Galbeed 1976ii waa markii ee 4 dal ku goobteen Ciidamada Soomaaliya qalab badan oo xoogan ee lahaayeen waxaana si fiican u dhisay wadamada Ruushka Midowga Soviet Talyaaniga iyo mareykanka oo hub ugu saaiidi jiray Ciidamada soomalaiya ayaga ayaa ciidankooda sii tabo bari jiray dhinaca dhulka iyo cirka 20sano kadib ciidamada soomaaliya awood ee ku difaacan dalka malahanKuwii hore ee xooga dalka soomalaiya wee duqoobeen qaar neh dalka ee ka baxeen qaar badan neh dagaalkii sokeeyay ee ku dhinteen sidii loodhisay Dawladda KMG somalia waxee yeelatay ciidan yar oo 20000 gaareenin sifiican neh u tabo barneen qalab fiican iyo dhaqaalo ciidan neh ee heesanin Ciidanka maanta ka jira dalka soomaaliya waa kuwo dalkooda difaacaya ayaga oo waxba heesanin qalab ama gawaarida militariga Maadaama oo dalka ka jiro dagaalo mala dhihi karo ciidankeena woo dhisanyahay ayaga oo waxba heesanin qofna caawinin Wasaarada Gaashaandhigga Qaabdhismeedka Ciidanka Ciidanka Lugta Ciidanka Cirka Ciidanka Badda Ciidanka Daraawiishta Ciidanka Kumaandooska Ciidanka Nabad Sugida Ciidanka Asluubta Maalmaha La xuso Saraakiisha Ciidanka Xoogga Dalka Soomaalia Gaashaanlayaal sareeye Guuto Qaar ka mid ah Saraakiisha CXDS Kulliyadaha Ciidanka Xoogga Dalka Soonaaliya xerooyinka Ugu Caansan xerada jaziira xerada xalane iyo qaar kalo badan Qalabka Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliya Gaashaaman Gantaalaha Lidka Diyaaradaha Hubka Fudud Deoxyribonucleic acid DNA waxey ka kooban tahy Sokor 5 jibaaran ee laga yareeyey oksojiin Fosfat Kaydka guud LaboPurines Adenine waxaa loo soo gaabiyaa A Guanine Waxaa loo soo gaabiyaa G LaboPyrimidines Thymine waxaa loo soo gaabiyaa T Cytosine waxaa loo soo gaabiyaa C Gen Daauud Cabdulle Xirsi 1924-1965 wuxuu ahaa Janaraalkii ugu horeeye ee yeelato Soomaaliya isla markaasna ahaa taliyihii ugu horeeyey ee Ciidanka Xooga Dalka Soomaaliyeed Janaraal Daauud wuxuu ku dhashay tuulada Mareeg ee ka tirsan gobolka Galguduud ee dalka Soomaaliya halkaas oo uu ku dhameeye aqoontiisa Quraanka asagoo da yar ah Mudo sanad ah asagoo ka shaqaynayaa xaafiiska Talyaaniga ee degmada Buuloburde ayuu wuxuu u gudbay magaalada Muqdisho xoogaa kahor intaan la gaarin Dagaalkii Labaad ee Aduunyada 1943dii wuxuu ku biiray Ciidamada Booliska ee Ingiriiska oo markaas hayste koonfurta Soomaaliya Janaral Daauud waxaa uu ka gaare shaqadiisa ilaa barre macalin tababare ka ah Dugsiga Booliiska ee Xamarjajab Taliyihii ugu horeeye Dagaalkii labaad ee Aduunka kadib horaantii 1950meeyadii ayaa taliskii Talyaaniga ku soo noqde koonfurta Soomaaliyaayaa Janaraal Daauud ku guulayte imtixaan uu u galay leyli sarkaal Waxaana loo qaaday dalka Talyaaniga halkaas oo uu ku soo dhamaystey tababarkii ciidan ee sarkaalnimada 1954kii ayuu ku soo laabtay Soomaaliya wuxuuna ku shaqeynayay sarkaalnimo dhinaca booliiska kadibna wuxuu ka qeyb galay diyaarintii ciidammadii Xooga Dalka Soomaaliyeed oo ay markaas abaabulaysey dowladii ee uu horkacaaye Cabdullaahi Ciise Xeerkii lagu dhisay Ciidanka Xooga Dalka Soomaaliyeed ayaa darajadda Janaraalka ah u dalacsiiyay Daauud Cabdulle Xirsi oo noqday taliyaha Ciidanka Xooga Dalka Soomaaliyeed ee ugu horeeyey waxa uu noqday janaraaldaauud taliyihii ugu dada yaraa taariikhda soomara ee maamula ciidanka qaranka sidoo kale waxaa lagu xasuustaa janaraal daauud cabdulle xersi in uu soo saaray dadka ugu magaca dheer xaga ciidanka sida j maxamed nuur gallaal j macamed faarax caaydiid col c laahi yuusuf axmed j c raxmaan mujrim j c raxmaan siigeeyste j maxamed liiqliiqato iyo in kale oo badan sidoo kale waxa uu taliye u ahaa kana soo hoos shaqeeyay ee ugu horeeyay j maxamed abshir muushe iyo j maxamed cali samatar jsalaad gabeyre j gorgor iyo j maxamed siyad barre oo mar aha madaxweynihii dalka soomaaliya oo in toodaba sheegeen in eey ka istafiidiin aqaan dheeraad ah Nasiibxumose Allahaa u naxariistee Janaraal Daauud Cabdulle Xirsi wuxuu ku geeriyoodey magaalada Moosko ee dalka Ruushka calanka Soomaaliyeed oo aan shan jirsan asagoo jira 41 jir dabadeed waxaa xilka loogu wareejiyey saaxiibkiisa Salaad Gabayre Allaha unnaxariisto General Daauud C llahi xirsi waxa uu ku dhasahay Mgaalada Mareeg ee Burburta ee hoostagtag Magalada Ceeldheer Ee gobolka Galgaduud sanadkii 1924 waxa uu ahaa Ninkii ugu horeyay ee oo magaaacabo General somalia waxaa xilkaas u magaacaya Raisulwasaarihii XiligaasCabdullaahi Ciise Maxamuud Jenanka waxaa uu ahaa qof diinta ku wanaagsan oo baari ah kuna dadaala runta waxaana la sheegay inuusan dadka jidka ku dhaafi jirin isagoo hore u qaadi jiray maadaama uu watay baabuur ahaana sarkaal sare iskama dhowri jirin dadka shicibka ah Generalka wxaa uu guula la taaban karao ka gaaray Dagaalki somalia ay la gashay Ethopia Sanadii 1964 Markaas oo loo aqoonsaday Halgamaa Hal ku Dhig leh oo aad loo Xurmeeyo Dhanka kale waxaa Jira qabuuro loogu Magacdaray Ganeralka o la yiraah General Daauud oo ku Yaala Dagamada Wardhiigleey ee Gobolka Banaadir iyo sidoo kale wadada Jen Daauud iyo weliba iskoolada Dhexe & sare ee Jen daauud oo iyaguna ku yaal degmada yaaqshiid ee gobolka Banaadir Waxaa intaas dheer in jenanku ay jeclaayeen ciidamadii Soomaaliyeed maadaama uu aad ugu dadaali jiray noloshooda Generalka aad ayaa looga xushmaayaa Soomaaliya oo idil Xataa Xiliyadii uu Noolaa wax uu quudin jirey dadka Tabarata Yar ee soo beegsaday xiryaha ciidamada oo uu oran jirey waxa Walba oo aad aragataa oo aala Xiarayaha ciidamada Waa Cuni kartaan laakiin taariikhda qaarbaa dhigaysa in xilka uu kala wareegay Fashiistihii dhiigyacabkii Maxamed siyaad barre ee soomaali hooga iyo burburka u horseeday Allahu Yarxam Afka ingiriiska waa luqad looga hadlo dhowr wadan waxeeyna tahay luqod caalamka aad looga xishmeeyo Asal ahaan Afka ingiriiska wuxuu ka yimi luqadda Afka Laatiiniga waxaana lagu alifey wadanka Ingiriiska Fiditaanka uu Afka ingiriiska ugu fidey dunida waxaa sabab u ah gumeysigii Ingiriiska uu ku gumeystey dunida barkeeda kala bar Mar walboo uu wadan gumeysto Ingiriiska wuxuu ka dhigi jirey afkiisa afka dawladda iyo tan barida Wadama Ingiriiska looga hadlo Wadamada luqada ingiriiska looga hadlo sida afkooda hooyo oo kale waxaa ka mid ah Ingiriiska Ireland Australia New Zealand Maraykanka Kanada Koonfur Afrika Booqo Af-Ingiriis Qaamuus Ensiim waa Biomolikule oo xowli ama boobsiis ku sameeyo waxyaabaha kimikaalka dibusocodka leh Ensiim badankooddu waxay ka sameesanyihiin proteinShaqooyinka ugu badan ee ka dhaca Unuga waxa ugu badan ee ay isticmaalaan waa Ensiim si ee shaqada u dhakhsato Micnaha Ensiimka waxa uu yahay in uu wax boobsiiyo ama xowli ku daro waxyaabaha qaarkood oo dibusocodka leh wuxuuna u shaqeeyaa sida katalaysyaasha kale wuxuu soo ridaa energiga hooseeya Ea ama ΔG‡ si uu uga dhashto dibusocod taasna waxaa ka soo baxo dibbu socod aad u xoogan oo malyan jeer ka xoogan xowliga kuwa aan katalaysyaasha ahayn Dibusocodka noocan ah looma isticmaalo Ensiim waxay badiyaan ama saaiidiyaan kuwa kale ee dib u socodka leh ee ay isku midka yihiin Ensiimka waxa oo uga goan yahay katalasyaasha waxaa ka mid ah si sax ah ayuu wax u keenaa waxaana lagu yaqaanaa in uu badiyo ama ka dhigo Kombondiga Orgaaniga ah ilaa 4000 oo dib u socod ah Nin la dhihi jiray Eduard Buchner oo Jarmal ahaa wuxuu Ensiimka mar ka soo saaray wax la idhaa DNA polymerase waana meesha laga soo alifay DNA'ga Faransiisk Af-Faransiis Sirasmiya waxaa loogu yeedhaa Af-Faransiis République française‏ waa dalka mid ah dalalka kuyaala galbeedka qaarada Yurub farnsiisku waxa uu kakoobanyahy dhul kal fog fog iyo jasiirado kuyaala goobo aad uga fog dhulwaynaha faransiiska waxa kale oo farnsiiska kamida halka looyaqaano Faransiis Guyana iyo jasiirado aad ubadan oo cidhifyada caalamka kuyaala dadka wadanka farnsiiska udhashay waxa wadankooda ay uguyeedhaan Hexagone oo macneheedu tahay Lix geesood wadanka farnsiisku waxa uu xuduud la wadaagaa Wadamada Midowga boqortooyada Britan Beljim Luksemburg Jarmalka Iswisarland Talyaaniga Monako Andorra Isbania sida oo kale farnsiisku waxa uu xuduud la wadaaga wadamo kabaxsan qaarada Yurub sida Barasiil Surinam Nederlaan Antiilis Farnsiisku waa mid kamida Aasaasayaasha Midawga Yurubwaana wadanka ugu wayn midawga yurub sidoo kale waxa uu farnsiisku kamid ahaa xubnihii aasaasy Qaramada Midoobaywaxa kale oo kamidyahay xubnaha rigliga ah ee Golaha Maanka inta badan dadka farnsiiska ahi waxa ay haystaan diinta Masiixiyad waxa kunool sidoo kale dad gaadhaya ilaa shan milyan oo haysta diinta Islaamka Taariikh inta badan dhulka faransiisku waxaa dhulkii ay qabsadeen dadkii lagu magacaabi jiray Gaule oo asal ahaan kasoo jeeday meesha looyaqaano katalaaniyawadanka waxa katalinjirtay ambaradooriyadii roomaanka kadib xiligii qarnigii 4aad waxaa qabsaday mid kamida qabaa'ilka Jarmaankakuwaas oo looyaqaany Franchwadnkan maanta looyaqaano farnsiiku waxa uu midoobay markii ugu horaysay sanadii 486farnsiisku waa wadan leh taariikh aad iyo aad u dheer oo aan lasoo koobi karin Taariikhdu waxay qortaa in boqorada Faransiiska soo maray uu ka mid yahay Napolian Bonabert oo dhawr wadan oo Yurub qabsaday Faransiiska oo ah dalka ugu weyn wadamada ku yaala galbeedka Yurub sidoo kale waa dalka Sadexaad ee Yurub oo dhan ugu weyn dunnidana waxaa uu ka yahay dalka 42aad ee ugu weyn dhul ahaan Caasimada wadanka waa Paris dadka Faransiiska ah waxaa lagu qiyaasaa in ka badan 67 million oo ruux taasi ayaana keentay in loo aqoonsado inuu yahay dalka 20aad ee dunnida ugu dadka badan iyo dalka labaad ee Yurub oo dhan ugu dad badan Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada la yiraahdo awood ayay leeyihiin illaaa qarnigii 19 aadna waxaa uu ka mid ahaa wadamada dunnidaan wax ka gumaystay Dalkaan QM waxay ku taxgalisaa inuu ka mid yahay wadamada ugu badan ee ay kasoo baxeen dad taariikh ku leh dhanka cilmiga waxaana dalkaan kasoo jeedaa dad badan oo wax badan hindisay Hay’adda UNECSO waxaa ay sheegtay in dalka Faransiis waxay u aqoonsatahay dalka 4aad ee ugu dhaqanka weyn dunnida taas ayaana sabab u ah in si joogto ah ay dalkaasi u booqdaan oo ay u dalxiis tagaan dad tiradoodu gaarayso 83 million oo ruux Lacagta wadanka waa Yuuroo seedka gaadiidku isku dhaafaana waa dhanka midig luuqada wadanka looga hadlana waa Faransiis Xagga dhaqaalaha marka aanu eegno Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada ugu waa weyn ee dhaqaalaha leh dalkuna warshado badan ayuu leeyahay Sidoo kale dalxiiska ayay dawlada Faransiisku dhaqaalo aan yareyn ka heeshaa Xagga ciidamada Faransiiska oo ka mid ah wadamada ku jira ururka gaashaanbuurta NATO dawlada Faransa waxay ka mid tahay dawladaha dhaqaalaha badan ku bixiya dhanka ciidamada sidoo kalena dawlada Faransiisku waxay xubin ka tahay 15 xubnood ee golaha amaanka iyo ururka midawga Yurub ururka ganacsiga adduunka ee WTO iyo booliska adduunka ee Interpol waana dal haysta hubka Nuclearka ah Xagga Diimaha haddii aynu eegno dadka Faransiisku badankood waa masiixiyiin waxana ay dalkaasi ka yihiin 94% Muslimiin oo dalkaasi dadka ku nool ka ah 4% waxaa tiradooda guud lagu qiyaasaa 5 illaa 6 million oo ruux Dhaqan ahaan dadka Faransiiska waxay isku eg yihiin dadka Talyaaniga waxaana dumarka Faransiiska dhaqan ahaan u xirtaan maro u sameysan sida cambuurka oo kale oo dhanka hoose u weyn qaarka sarana u yar halka raggooduna ay xirtaan maryo qamiiska u qaab eg Dhanka cunnadda dadka Faransiisku waxay dhaqan ahaan u cunaan hilbo la dubay oo haddana maraq loo yeelay oo dalkaasi looga yaqaan Foie gras Ugu dambeyna haddii aanu eegno xagga cayaayara Faransiiska kubbadda cagta aad baa loga xiiseeyaa waxaana xulka K cagta dalka Faransiisku uu qaaday koob adduun hal mar oo aheyd sanadkii 1998 oo Faransiiska lagu qabtay Cayaartoyda Faransiiska ayaa Sadex gool iyo waxba kaga adkaaday cayaartii kama dambeysta ee ay la cayaareen xulka dalka Brazil Sidoo kale xulka Faransiisky waxaa uu guulo ka gaaray cayaaro kale oo caalami ah waxaana dalkaasi kasoo jeeda cayaartoy fara badan oo dhanka cayaaraha sumcad weyn ku leh Nolosha in kabad $74 dadka farnnsiisku waxa ay kunoolyihiin magaalooyinka waawayn magaalda Baaris iyo hareereheeda kaliya waxaa dagan dad gaadhaya ilaa 9 milyan oo qofdadkuna waxy daganyihiin guryo aad iyo aad udheersidoo kale qaar kamida dadka kunool farnsiisku waxy xiiseeyaan in ay degaan guryo qadiima Nolosha miyiga waxa kunool %24 dadka farnsiiskawaa beeralaycuntada farnsiisk waa mid kamida cuntooyinka ugu caansan Caalamka diinta Farnsiisku waa dawlad cilmaaniya xoriyada diintuna waa xaq distoori ahwaxay gaadhaysaa tirada Masiixiyad Kaatooliga ahi %65 dadka aan diinba haysan waxaa lagu qiyaasaa %25 halka islaamku uu yahay %6 dadka faransiiska Madaxweyneyaashii Faransiiska 1 Charles De Gaulle 1958 1969 2 Georges Pompidou 1969 1974 3 Valéry Giscard d'Estaing 1974 1981 4 François Mitterrand 1981 1995 5 Jacques Chirac 1995 2007 6 Nicolas Sarkozy 2007 2012 7 François Hollande 2012 - Juquraafi Magaalo Paris Lyon Marseille Lille Toulouse Bordeaux Nantes Nice Strasbourg Rennes Grenoble Montpellier Faransiisk Af-Faransiis Sirasmiya waxaa loogu yeedhaa Af-Faransiis République française‏ waa dalka mid ah dalalka kuyaala galbeedka qaarada Yurub farnsiisku waxa uu kakoobanyahy dhul kal fog fog iyo jasiirado kuyaala goobo aad uga fog dhulwaynaha faransiiska waxa kale oo farnsiiska kamida halka looyaqaano Faransiis Guyana iyo jasiirado aad ubadan oo cidhifyada caalamka kuyaala dadka wadanka farnsiiska udhashay waxa wadankooda ay uguyeedhaan Hexagone oo macneheedu tahay Lix geesood wadanka farnsiisku waxa uu xuduud la wadaagaa Wadamada Midowga boqortooyada Britan Beljim Luksemburg Jarmalka Iswisarland Talyaaniga Monako Andorra Isbania sida oo kale farnsiisku waxa uu xuduud la wadaaga wadamo kabaxsan qaarada Yurub sida Barasiil Surinam Nederlaan Antiilis Farnsiisku waa mid kamida Aasaasayaasha Midawga Yurubwaana wadanka ugu wayn midawga yurub sidoo kale waxa uu farnsiisku kamid ahaa xubnihii aasaasy Qaramada Midoobaywaxa kale oo kamidyahay xubnaha rigliga ah ee Golaha Maanka inta badan dadka farnsiiska ahi waxa ay haystaan diinta Masiixiyad waxa kunool sidoo kale dad gaadhaya ilaa shan milyan oo haysta diinta Islaamka Taariikh inta badan dhulka faransiisku waxaa dhulkii ay qabsadeen dadkii lagu magacaabi jiray Gaule oo asal ahaan kasoo jeeday meesha looyaqaano katalaaniyawadanka waxa katalinjirtay ambaradooriyadii roomaanka kadib xiligii qarnigii 4aad waxaa qabsaday mid kamida qabaa'ilka Jarmaankakuwaas oo looyaqaany Franchwadnkan maanta looyaqaano farnsiiku waxa uu midoobay markii ugu horaysay sanadii 486farnsiisku waa wadan leh taariikh aad iyo aad u dheer oo aan lasoo koobi karin Taariikhdu waxay qortaa in boqorada Faransiiska soo maray uu ka mid yahay Napolian Bonabert oo dhawr wadan oo Yurub qabsaday Faransiiska oo ah dalka ugu weyn wadamada ku yaala galbeedka Yurub sidoo kale waa dalka Sadexaad ee Yurub oo dhan ugu weyn dunnidana waxaa uu ka yahay dalka 42aad ee ugu weyn dhul ahaan Caasimada wadanka waa Paris dadka Faransiiska ah waxaa lagu qiyaasaa in ka badan 67 million oo ruux taasi ayaana keentay in loo aqoonsado inuu yahay dalka 20aad ee dunnida ugu dadka badan iyo dalka labaad ee Yurub oo dhan ugu dad badan Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada la yiraahdo awood ayay leeyihiin illaaa qarnigii 19 aadna waxaa uu ka mid ahaa wadamada dunnidaan wax ka gumaystay Dalkaan QM waxay ku taxgalisaa inuu ka mid yahay wadamada ugu badan ee ay kasoo baxeen dad taariikh ku leh dhanka cilmiga waxaana dalkaan kasoo jeedaa dad badan oo wax badan hindisay Hay’adda UNECSO waxaa ay sheegtay in dalka Faransiis waxay u aqoonsatahay dalka 4aad ee ugu dhaqanka weyn dunnida taas ayaana sabab u ah in si joogto ah ay dalkaasi u booqdaan oo ay u dalxiis tagaan dad tiradoodu gaarayso 83 million oo ruux Lacagta wadanka waa Yuuroo seedka gaadiidku isku dhaafaana waa dhanka midig luuqada wadanka looga hadlana waa Faransiis Xagga dhaqaalaha marka aanu eegno Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada ugu waa weyn ee dhaqaalaha leh dalkuna warshado badan ayuu leeyahay Sidoo kale dalxiiska ayay dawlada Faransiisku dhaqaalo aan yareyn ka heeshaa Xagga ciidamada Faransiiska oo ka mid ah wadamada ku jira ururka gaashaanbuurta NATO dawlada Faransa waxay ka mid tahay dawladaha dhaqaalaha badan ku bixiya dhanka ciidamada sidoo kalena dawlada Faransiisku waxay xubin ka tahay 15 xubnood ee golaha amaanka iyo ururka midawga Yurub ururka ganacsiga adduunka ee WTO iyo booliska adduunka ee Interpol waana dal haysta hubka Nuclearka ah Xagga Diimaha haddii aynu eegno dadka Faransiisku badankood waa masiixiyiin waxana ay dalkaasi ka yihiin 94% Muslimiin oo dalkaasi dadka ku nool ka ah 4% waxaa tiradooda guud lagu qiyaasaa 5 illaa 6 million oo ruux Dhaqan ahaan dadka Faransiiska waxay isku eg yihiin dadka Talyaaniga waxaana dumarka Faransiiska dhaqan ahaan u xirtaan maro u sameysan sida cambuurka oo kale oo dhanka hoose u weyn qaarka sarana u yar halka raggooduna ay xirtaan maryo qamiiska u qaab eg Dhanka cunnadda dadka Faransiisku waxay dhaqan ahaan u cunaan hilbo la dubay oo haddana maraq loo yeelay oo dalkaasi looga yaqaan Foie gras Ugu dambeyna haddii aanu eegno xagga cayaayara Faransiiska kubbadda cagta aad baa loga xiiseeyaa waxaana xulka K cagta dalka Faransiisku uu qaaday koob adduun hal mar oo aheyd sanadkii 1998 oo Faransiiska lagu qabtay Cayaartoyda Faransiiska ayaa Sadex gool iyo waxba kaga adkaaday cayaartii kama dambeysta ee ay la cayaareen xulka dalka Brazil Sidoo kale xulka Faransiisky waxaa uu guulo ka gaaray cayaaro kale oo caalami ah waxaana dalkaasi kasoo jeeda cayaartoy fara badan oo dhanka cayaaraha sumcad weyn ku leh Nolosha in kabad $74 dadka farnnsiisku waxa ay kunoolyihiin magaalooyinka waawayn magaalda Baaris iyo hareereheeda kaliya waxaa dagan dad gaadhaya ilaa 9 milyan oo qofdadkuna waxy daganyihiin guryo aad iyo aad udheersidoo kale qaar kamida dadka kunool farnsiisku waxy xiiseeyaan in ay degaan guryo qadiima Nolosha miyiga waxa kunool %24 dadka farnsiiskawaa beeralaycuntada farnsiisk waa mid kamida cuntooyinka ugu caansan Caalamka diinta Farnsiisku waa dawlad cilmaaniya xoriyada diintuna waa xaq distoori ahwaxay gaadhaysaa tirada Masiixiyad Kaatooliga ahi %65 dadka aan diinba haysan waxaa lagu qiyaasaa %25 halka islaamku uu yahay %6 dadka faransiiska Madaxweyneyaashii Faransiiska 1 Charles De Gaulle 1958 1969 2 Georges Pompidou 1969 1974 3 Valéry Giscard d'Estaing 1974 1981 4 François Mitterrand 1981 1995 5 Jacques Chirac 1995 2007 6 Nicolas Sarkozy 2007 2012 7 François Hollande 2012 - Juquraafi Magaalo Paris Lyon Marseille Lille Toulouse Bordeaux Nantes Nice Strasbourg Rennes Grenoble Montpellier Galguduud ama galgaduud waa gobol ka mid ah Gobolada Soomaaliya wuxuuna ku yaalaa bartamaha Soomaaliya Waqooyi waxaa ka xiga gobolka Mudug koonfur gobolka Hiiraan Shabeellaha Dhexe galbeed gobolka Soomaali-Galbeed iyo bari oo ka xigta Badweynta Hindiya Gobolkan waxaa magaala madaxdiisu tahay Dhuusamareeb dhaqaalihiisuna waxa uu ku tiirsanyahay xoolaha nool iyo kaluumeeysi Degmooyinka gobolka Galguduud Degmooyinka rasmiga ah wixii ka horeeyay 1991gii waa ATOSH Xarunta Gobalka Ceeldheer GALCAD GALHAREERI Caabudwaaq cadaado xeraale Xaafadaha ay ka koooban tahay magaalo madaxda gobolka ee Dhuusa Mareeb Dayax Xaafad waa xaafada ay ku yaalaan degaanada iyo xeryaha ciidamadda militeriga Jihada Qorox u dhac Galbeed Horseed wiqooyi Waxarcadde Koofor Waabarieel waa xafada kutalo jihada qorox kasoobaxaBari {{Magaalo |Magaca Galguduud |Wuqooyi Mudug |Koofur Galbeed Hiiraan |Bari Badwaynta hindiya |Wuqooyi Galbeed Itoobiya |Koofur Hiiraan |Wuqooyi Bari Badwaynta hindiya |Galbeed Itoobiya |Koofur Bari Qabiilada dago waa Dir iyo daarood iyo hawiye {{Degmooyinka Gobolka Galguduud}} ] Hargeysa Bilowgii Deegaanka Hargeysa maxaa bahgobo Iyo reer xamud hargaysa keenay miyaanad xishoonayn miyaad iska hadlaysaa mise Tariikh samaysobay Kaa tahay u hanee reerka leh oo soo qor Waa been waxaad soo qoraysaan i Cige Jamac iyo Warsame Qoob Adhiil Bari hore oo aad u fog ayay Reer Xaamudka iyo Bah Gobado is qabteen Nasiib daro tariikhdii arintu dhacaday ayaan hubaal loo garanayn laakiin odayaashu waxay ku qiyaaseen barigaa labada reer ee qaraabada ahi iska horyimaad in ay ahayd wakhtiyadii dagaalkii kowaad ee dunida ka dhacay ama sanada dhowr ah dagaalka dabadii Arinkaa labada reer ku gorgortameen iyo maandhaafku wuxuu ka dhacay ee sababay in ay isku gabayaan labadaa oday Cige iyo Warsame Qoob Adhiile waxa xogogaal u ah inooga waramaya Maxamed Cige Jamac oo uu Cige aabo u yahay Maxamad Cige aabihii Cige Jaamac ayuu dhacdadan uga soo joogay Nin la yidhaahdo Maxamad Gubadle oo bah Gobo ah ayaa waxa uu watay sac uu damacsanaa in uu u iib geeyo Bulaxaar Maxamed Gubadle marka uu Bildhaalay marayo ayuu sacii ka diday Nin isna la yidhaahdo Yuusuf Shabeel oo Ree Xaamud ah oo markaa isna meesha marayay ayuu ku yidhi inaadeer sac ii celi sidii la is odhan jiray Yuusuf Shabeel oo nin aad u xoog badan ahaa ayaa sicii madaxa ka maray oo ku soo celiyay xeradiisii Yusuf sacii ayuu xeradii ku hor joogsaday Maxamad Gubadle ayaa soo gaadhay Yuusuf oo saci xeradii ku horjooga oo ku yidhi Yuusuf inaadeer aan saca xidhee ii horjoogoo iskana ilaali sacu wuu didsanyahaye Yuusufkuna nin lo' dhaqankeeda yaqaan muu ahayn oo sacii ayuu bud la horjoogsaday Markuu Maxamad Gubadle is yidhi sacii xidho ee u taabtay ayuu sacii ninkii Yuusuf Shabeel ee kadinka xerada ku horjoogay ku soo booday Yuusufna budkii uu haystayboo labada gees dhexdooda sacii kaga duftay Sacii ayaa intuu samada u booday ninkii Maxamad Gubadle dusha kaga dhacay Maxamad Gubadle markii uu sacii dusha kaga dhacay ayuu ka jabay bowdada Markaas Bildhaalay oo magaalo noqotay oo ilyartu isqabatay ayaa shilkaa dhacay owgii la isugu yimid Yuusuf Shabeel reerku ka dhashay oo Ree Xaamuda iyo Maxamad Gubadle reerkiisii oo Bah Gobo ah ayaa ninka jabay arinkiisa ka wada hadlay Reer Xaamudkii ayaa Bah Gobo ku yidhi ninkan jabay waanu qabnaa sidii la arki jiraye anakaa kabanayna hadii ala yidhaa wakhti galiileedna way ahayd oo la soo hayaamayo oo dhulku gulul yahay Odayaashii Ree Xaamud waxay ku yidhaahdeen odayaashii Bah Gobo halkan ku kabi maynee ninka waanuu qadaynaayoo waanakan rarabtii u soo goynaynoo waxaanu ku kabaynaa halkaa qabow ee Beeyo Cadalay Odayaashii Bah Gobona waxay yidhaahdeen ma ogolin oo anakaa ninkan jaban qaadaynoo waxaanu ku kabaynaa Agabar Hadalkii ayay labadii reer isku yar celceliyeen Ree Xaamudkii ayaa ku yidhii Bah Gobadii waar dhulku waa gulayle ninkan jaban inta aad Agarbar kusii wadaan ayuu kala qudhmi oo wuu dhimane ka daaya Nimankii Bah Gobo ayaa diiday oo yidhi ma yeelayno Markuu hadalkii halkaa marayo ayay nimankii Ree Xaamud yidhaahdeen hadii aad ninkaa dhaawaca sidaa ku qadaan oo uu dhinto anaka nama khuseeyo Nimankii Bah Gobo waxay ugu jawaabeen WAABU DHIMAN WAAYAY Ree Xaamud hadalkaa odayaashii Bah Gobo yidhaahdeen way qaadan kariwaayeen oo may jeclaysan Sidaas ayay Bah Gobadii ninkii dhaawac ahaa ay ku qaateen oo ay ku ambabexeen Agabarba inta anay gaadhin ayaa ninkii jabnaa naftii kaga baxday oo uu ku geeriyooday Sidaasi markay dhacday ayaa mudo dabadeed rag tobaneeyo ka kooban oo Bah Gobo ah Cali iyo Maxamuud ka kooban ayaa Ree Xaamud u yimid ayagoo magtii Maxamad Gubadle u socoda Ree Xaamud waxay horeba u goosteen oo ay go’aansadeen in aanay magtaa bixin mar hadii ay Bah Gobo tidhiba WAABU DHIMAN WAAYAY dhulkoo gululna ay ninkii dhawaca ahaa rareen Ree Xaamud Bah Gobo waxay ku yidhaahdeen mag idiinma hayno ee hadii aad ka qarmi waydaan na soo ashkateeya Bah Gobona waxay ugu jawaabeen maanu waalannahay marka aanu Ree Xaamud soo ashkataynayno U jeedado waxa weeyi Ree Xaamud magta Xoogbaanu kaga qaadi doonaa Ree Xaamudna waxay ugu jawaabeen xoog aad ku qaadaan iyo ashkato aad nagaga qadaan mooyaane intaasay dhaari naga tahay in aanaan mag idin siinin Halkaa marka uu arin marayo ayaa Qoob Adhiile oo Gabayaa Bah Gobo ahi Ree Xaamud u soo gabyay Wuxu yidhi Dayax iyo daruuraha haday kala dhex duugayso Sida haadka duula iyo haday wada dayuurowdo Daf hadaad tidhaahdaan wabiga doosha lagu dhaafo Dalka xabashiyeed iyo haday digo ka eedaanto Daaraha mareexaan hadii deeqa lagu oodo Oo dir iyo daarood kulmo oo dayrna lagu meersho Doonyaha hadaad halbsataan dabay u dhoofaya Dakadaha cadmeed iyo hadii macala loo dayro Inta labada duubi ee Bah Gobo Maxamad doonayso Danabkii madoobaa intaa u jiifo dagalkiina Gurigaad degtaan idinkoon nabad ku daaqayn Duhur maa iska dhiibtaan xaqii kugu daliilyowye Gabaygaa Qoob Adhiile nuxurkiisu waxa weeyi Reer Xaamudow nabad galyo dhulka ku daganaanmaysaan hadii aad magta iska bixin waydaan Xoog ayaa kolayba la idinkaga qaadi ee nabadgalyo iskaga bixiya ayuu ugu baaqayaa Reer Xaamudka Qoob adhiile isga oo sii balbalaadhinaya ujadadiisa ayuu si cad ugu sheegayaa Reer Xaamud in ayna Bah Gobo sina uga samrayn dhimashada Maxamad Gubadle Reer Xaamudna meel kasta oo ay tagaanba aan laga hadhi doonin ilaa inta ay bixinayaan magtaa Maxamad Gubadle Qoob Adhiile gabaygiisaa keysna wuu ka hanjabayaa keesna Reer Xaamudka wuu ugu hanjabayaa Waxa markaa u jawaabay Cige Jamac oo gabayaa Ree Xaamud ah Wuxu yidhi Dood waxaan ka naqay xajadaa uu dala u noo keenay Dood kalena waa aniga iyo duuni hadalkayga Dayax iyo daruuraha tugaha duulay tagi waaye Dabayshuna ma gaadho ee qofyahow daayimaa tahaye Dad ku xidha hadaad leedahay ayaan lagugu daayeene Duuflaal sidiisii adaga ayuunbaa u yidhi dabuutaase Deelqaaf ninkii tiri yidhaa haatan lagu diidye Dood kalena waa aniga iyo duuni hadalkayga Kolkaad diriq dhabayseen adiga oo Maxamad doonaaya Daba goroyo iyo waxaanu niil dacalka dhoomaha Duleedkiina iyo kaayaga ayay dabac ka fooftaa Waataa dambeedada la maray dayr cad kaan daqay Daanshoodka waa kaa durduro dilaya naylaha Garbadii dalooshay iyo il dheer buu dilaacsaday Waa taan balaadh dacal ka furay dayrtan manta ah e Dadkuna waa ogaa maalintaan dagayay meeshaas e Koortaan dagaal eegayay ayuunbaad deeq na barideen e Waa doobto caano ah waxaad naga dul joogtaan e Anaguna anfaca waa dilaa kaaga dowdabay e Maaraha digtiisaa qalbigu indinka duubmaay e Waa bahal dil uun loo sitaa oo doqoni waydaa Darandoori dowr jeer haduu rag iska dayn waayay Sidaydaa ninkii loo damcay ayaa diir libaaxla ah e Dooyl iyo bombaaso iyo maan gaynin digiyo meel dheer Dafna wabiga beeshay ma odhan doosha loo dhigay e Hadaad doono leedahay arliga igamaad waydeen e Dambi badanidee wadanahaa laga dambeeyaay e Cige oo Qoob Adhiile ka jawaabaya gabaygiis ayaa waxa u isna leeyahay hadii ay Bah Gobo Reer Xaamud damacsanyihiin in ay xoog magta kaga qaadi karayaan waxba ayay la hadhi Deegaankana meela uga ma bixin ee waa anigaa wali degene waxba hala hadhine kaalay iga qaad Qoob Adhiile ayaa gabay yar oo gaaban Cige ugu soo jawaabay oo la yidhaahdo MURAMAHA U DAAYA Wuxu yiri Mudhka jaray marxaladii biji iyo malabkii laas dhuure Idinka oon dhulkii dib u marayn muramaha u daaya Inoo ina Shabeel malagan dhigay muramaha u daaya Anigoo kolay kaa magdhabi muramaha u daaya Cige ayaa hadana isaga oo Qoob Adhiile u jawaabaaya ku soo noqday gabaygii oo soo tiriyay maansada la yidhaahdo MAAGISTA U DAAYA Wuxu yidhi Mirir iyo magaadoole iyo malabkii laas dhuure Malkadii buqeed iyo halkay miidho ka cabbaysay Udubkaan sidii maalin guur aan kaa mudhbixinaayay Nina ima mahiibsiin dhulkaan mariyay reeraha e Anoon magan xigaalkaa ahayn maagista u daaya Wanka madaxa wayn leh iyo iduhu mulug rag weeyaan e Ma maroorsanine geelo waa mulug xalaaleed Maalkaa ilaah noo dhaqay ayaad murug ka qaadeen e Anagoon dagaal maarsanayn maagita u daaya Daarjiraha kugu maaran ayaad muruq ka roontiin e Iyaga ayaydin miidhaan markaad midigta qaadaan e Maalintii dixdaba waan ogaa sidaad u mudanteen e Muslikuba mayeeleen sidaad ugu maleegteen e Maadhiinka aniga oo sita oo midigta kaa jooga Oo madaxa kaa toogan gara maagita u daaya Inta cadaygu meeshaa ku yaalo waa manfacataan e Miiribaad cunaysaan hadii aad meherad leediine Sunta geela lagu meeriyo ee kuraygu maadaysto Kolka dirirta mayd badani go’o mudhana loo guuro Taarane adoon maxaasanayna maagita u daaya Malyuun iyo lag keen oo markaanu rag isla maandhaafnu Anagoo mildhaawaha aqoona maagita u daaya Macmacaanka madasheedu waa lagama maarmaan Adigoo magaalada muraad culus ka miidaaya Malkadii anoo kuu fadhiya maagita u daaya Markay Cige iyo Qoob Adhiile labadaa gabay ee ahaa MURAMAHA U DAAYA iyo MAAGITA U DAAYA iswaydaarsadeen ayuu hadana Qoob Adhiile soo gabyay Wuxu yidhi Reer iidle waa kuwii ku miray sida mahiigaane Miiskii iyo riyihii waa kuwii kaa maroorsaday Waatanad idahan miidhan iyo maali jirin geele Waatanad makan iyo lahayn meel la jiifsado Abidkiinba miidaan la’aan baad u madhataane Maansadaa gaaban markuu soo laliyay Qoob Adhiile Cige u soo jawaabay Wuxu yidhi Maaweelo gabay waanigii maahir ku ahaa Macnaheeda waataan iqiinay Maxamad Nuurow e Waxaan kaga murba ay xaajadii muranka walayd Bal I maqal tixdaan marinayeen miinka ka higaadshay Midhiqir daatay maydkoo batay iyo miidho ololkeeda Madaafiic dhacday iyo dabka oo la isku miisaayo Abidkiinba reer aad mirteen lagama mawlayn Waxa lagugu miiraa dagaal meel aad joogtaba e Miidaan la'aan naagahaan meela galihayn Marsin oodan wixii jiidhayaa mala rag weeyaan e Madhiinka aniga oo sita oo murug taxaabaaya Malaha heegankayguna ku muday maahir oon wado e Mahiigaanka gaasga ah markaan kugu madoobeeyay Een marcaskiinii la tagay maraqu laalaaday Muruq miyaa iga dhacay raganimaan kaaga moobiyay e Mise midho qalaad ood cuntaybaa meel ku galinaaya Marag hadaad I waydiina waa maalintii tarar e Gabaygan Cige wuxu tilmaayaa dagaal u Qoob Adhiile koob joog u ahaa ee geela lagaga dhacay Halkaa markay marayso ayay Ree Xaamud halkaa Daba Yucubeed reeruhu degeen oo ay isku urursadeen Qoob Adhiile ayaa soo gabyay isagoo u jeedadiiso ay tahay Ree Xaamud way baqeeno arligiiba way ka qaxeen Wuxu yidhi Afar iyo tobnaadkii markii adhigu guuraayay Toobadda iyo ashahaadada markaad ka anfariiraysay Gabaygani ma dhama laakiin Qoob Adhiile wuxu u jeeday oo uu lahaa Ree Xaamud oo waxaba ku noolayn oo baqaya ayaa deegaankiiba ka tagay Ismaaciil Jibriil oo dhan iyo Nuux Ismaaciil oo markaa Bah Gobo garb siinaaya ayaa maalintaa meesha ku dhamaa Sedex boqol oo nin ayaa Bulaxaar ka soo baxay oo waxay goosteen oo ay yidhaahdeen nimankan Ree Xaamud aan culaysino Boqorkiina Jigjiga ayaa laga soo kexeeyay Ree Xaamudna waxa ay yidhaahdeen maanakaa nala culaysiyaa Todoba halaad ayay u qaleen Niman Nuux Ismaaciilkiiya ayaa waxay ku yidhaahdee Ree Xaamud waar inaadeer intan aad nagu sooryaysaan ayaa magta bixin lahayde miyaad magta iska bixisaan Ree Xaamudna waxay ugu jawaabeen waxaan nalagu lahayn oon xaq ahayn bixin mayno ee idinku martaad tihiine waxaan idin siino cunna Intaa markii la iswaydaarsaday waxa gabyay Cige Wuxu yidhi Afar iyo tobnaadkii markaan ku ashqaraarsiyay Een urursaday een goof midkood ka ololaynaayay Ismaaciil Jibriil maalintii uu umal wareeraayay Xasan maalintoo ooyayay ee aamus laga waayay Ergadiina maalintii aan ul iyo aabi kala daalay Ashahaada wuu buxiyaa oo oday dhan weeyaane Arbow ina Xergeeye ayaa ogaa iginbil kaygiiye Adyad baanistaydii wixii aan adiga kuu gaystay Afka Qabile iyo maalintii aad adadixii fuushay Eed oomanaantii biyaha soo ag mari wayday Itaalkayga iyo maalintaad aragtay xoogayga Ilaahbaaban ku dhaariyay iyo ulognaheeniye Iyo aaladuu nabi lahaa idil ahaanteede Kol hadaad akhyaar tahay runtaa la intifaacaaye Udbahaan ka guuray iyo markaad shidatay oodayda Bal astee ardaagaad fadhiday aradadaa joogtay Halkaa markuu gabaygii Cige mariyay hadana waxa ku soo noqday Qoob Adhiile gabaygiisu Qoob Adhiile had iyo jeer ma badnayn laakiin manso yar oo gaaban oo halis ah cayna u badan ayuu tuuri jiray Wuxu yidhi Reer Xaamud dheen iyo wuxuu dhadi ka baaqaaba Dhadhawaaqa geediga wuxuu dhan iga dhaafaaba Aniguna dhawaaqa iyo waxaan gacanta dhowraaba Gidigii Isaaquba wuxuu igu dhaliilaaba Dhudhumada Ismaaciil waxay dhumuc yaraadaanba Dhamoow Maxamad geerida wuxuu dhan ula jiifaaba Koluunbaan dhigaha gaaban iyo dhaafin xoolaha e Warsame ama Qoob Adhiile gabaygiisan uu leeyahay koluunbaan dhigaha gaaban iyo daafin xoolaha e waxa uu ula jeedaa Reer Xaamud waa reer bariyoo aqal xarago malaha Qoob Adhiile in ay inantoodu aqalkaa ayadu leedahayba kama uu fakirin Dumar badan oo Bah Gobo ah ama Ismaaciil Jibriil ayaa u dhaxay Reer Xaamud Cige waxa uu helay fursad isaga oo Qoob Adhiile u jawaabaya tixraacayana dhigaha gaaban wuxu yidhi Haday dhiguhu ii gaabanyiin dhixida weeyaane Dhamidii Ismaaciil Jibriil dhowr gabaatiyaye Aqal dhinacyo wayn oo haweenku aad u dhacadiidshay Maxaad igu dhaliisheen hadii aad dhibi garanwayday Dhawaq kalena xoolaha ayaan dhaafin buu yidhiy e Waar hadii aan la I dhirbaaxayn afkuunbaa dhuri taqaaniin e Dhaartiyo maxaa laga dhigaa dhaadashada beena Cige gabayada geela iyo dagaalka ayuu caan ku ahaa Qoob Adhiile oo aad ula yaaban geelan uu Cige mar walba soo hordhigayo ee gabayadiisa Cige had iyo jeer ku sheegayo Maahir iyo madiix iyo car iga qaad Markaa Qoob Adhiile waxa ay la noqotay in uu gabay ku yidhaahdo geelba malihidin Wuxu yidhi Ilma Jaamac Gayr kuma murmaan mudh iyo heemaal e Intay murug salaaxaan martida uma aloosaan e Imikay maqaarkii riyaha meel u dhiga yaan e Qoob Adhiile gabaygiisan waxa uu ku soo hal qabsaday Cige aabihii oo la odhan jiray Jaamac Gayr Cige oo Qoob Adhiile gabaygiisaa hore ka jawaabayaana wuxu yidhi Macne ayuu uu gabaygu leeyahay iyo moosin loo dhigo Malkadiisa meel aan ahayn waanu marihayn Hadii aad maqiiq uun tidhaa waad mushkulantaay e Muran iyo mulaaq kuma baxee uunku kaa maqal Afartaa ma meermeerinine miim ma ka higaadshay Ma macneeyay bayd gaab ku wuu kala maroorshaay e Tana maqal adaa u marag ah oon caawa kuu marin e Mudha iyo madiix oo dhalay iyo maahir iyo luuli Anagoon lahaynba maalintii aan weerar kugu miisay Een kaa maroorsaday ayaanu muush u leenahay e Kamay madhanin meeshay fadhiday maahir iyo good e Maageerka laga buuxiyu ayaan maax ka dhamayaay e Waa moholidaadii kuwaa lay matamiyaaye Afartaa ma meermeerinine miim ma ka higaadshay Ma macneeyay bayd gaabku wuu kala maroorshaaye Tana maqal adaa u marag ah oo caawa kuu marin e Adoo I maagan maalmihii hore eed Maxamad doonaysay Manfaacaan ku siiyay iyo sidaan kuu murwaadaayay Mood bixinayaa iyo wan wayn madarka gaynaaba Marti sooris ilma Jaamac Gayr magane loo daaye Afartaa ma meermeerinine miim ma ka higaadshay Ma macneeyay bayd gaabku wuu kala maroorshaaye Tana maqal adaa u marag ah oo caawa kuu marin e Nin maqaarka riyaha u dhigaa muunadaa malahe Marshinkuu ka saaraayo iyo wuxuu magaadaayo Sidaaday madhaan ooy kabuhu midhifyo yeeshaan e Muxuu muranku kuu tari duqyow mulayka daaqaaya Gabaygan Cige isaga oo ka jawaabaya gabaygii hore ee uu Qoob Adhiile ku tilmaayay ilma Jamac Gayr inaanay lahayn geel ayuu Cige na Gabaygiisan ku sheegayaa in geela ay haystaanbaan yahay koodii ay kooxda Cige kooxda Qoob Adhiile xoog kaga qaaday Geelaa ay Reer Xaamuku dagaalka ku qaadeen waxa loo yaqaanaa Garbo Jabiye Boqol halaad ayaa dooxa Bohol la yidhaa laka daadiyay oo ku dhintay sidaasaana loogu bixiyay garbo jabiye Waxa la sheegay Warsame oo ah Qoob Adhiile markuu gabaygan Cige maqlay in uu kabihiisii iska saray oo uu kor u lulay yidhina Adowgaaba la cadaab ina Jaamac Gayr muxuu kabahayga eegay Halkaa markay marayso ayuu Cige dardar cusub la soo gacay oo uu gabaygiiba cid u oogolaan waayay Ismaaciil Jibriilkiina kala qaybiyay Malintii Daba Yucubeed Ismaaciil Jibriilku isku urursadeen ee sadexda boqol ee Nuux Ismaaciil Bulaxaar kaga soo baxay ayagoo leh nimankan Reer Xaamud aan culaysino Cige isgaashaan buuraysiga wuxu u arkayay in ay hiilinayaa Reer Gadiigaa Bah Gobo ku yidhi waar nimankan Reer Xaamud anakaa qabane kharash keena Bah Gobo kharashkii bay bixiyeen Waxa dacday wax qabasha waa Bah Gobadii ayaka oo ka xun wax qabashawaamkaa ayay calaacaleen Cige markaasuu isaga oo ku laagaya Ismaaciil Jiriilka gabyay Wuxu yidhi Abidkoodba halkay qadadu tiil waa u qalqaalaan Qalalaasahay jeclyihiin qoom sokeeya ah Anaa qaban markii uu ku yidhi wa isla qirateen Qorshihiisa uunbuu wataye waa qatalanteene Ha is qoomamaynin haldhaabaa idin qowlalaye Halkaa maahmaahda la yidhaa ma tanuu haldhaana baql u soo kiraystay ayaa ku baxday Dadku ma wada yaqaane nin Reer Gadiida ayay ku baxday maahmaahdaasi Cige isga oo gabaygii si wata wuxu yidhi Gadiid iyo Shirdoon gabigba reer Yonis Gidigii Ismaaciil Jibriil waa is guushadaye Maxaa godobtayada Xanan sidoow geedo kuu mariyay Reer Gadiid gabaygaa Cige markay maqleen ayuu Xanan Side Reer Xaamud ku yidhi magta waan idinla bixinaynaaye keena badhkiina Reer Xaamudna Yeeli mayno ayay ugu jawaabeen Halkaa markay arini maraysu Reer Yooniskii way cadhoodeen oo Macnihiiba noqday Reer Xaamud aan la dagaalano Ildab ayaa diiday oo dagaalkii bajiyay Reer Yooniskii ayuu ku yidhi ma Reer Xaamud ayaan la dagaalanaa waar cagta dhiga waxa ku hadlimaysaane Ildab aanaa Reer Xaamud dawladda ka ashkataynaya ayuu yidhi Dabadeena Ildab ayaa Reer Xaamud dowladda ka soo ashkateeyay Garsoore Ingiriis ahaa oo la odhan jiray Waji Xun ayaa Reer Xaamud magtii ku xukumay Dhaqan ahaan Soomaalidu magta geel ayay ku kala qaataan Reer Xaamud ayaa yidhi magta geel bixinmayno ee lacag ayaannu ku bixinaynaa Markaasaa loogu jawaabay lacagta keena tanaaba abaal lagu qabaaye Reer Xaamud markay lacagtii bixiyeen ayuu Qoob Adhiile gabyay Wuxu yidhi Raran kama talaabsado raha iyo ri iyo neef keede Ma riyoolihiibaa ku lumay rabaqsigii qaanta Ma rubaabidii baa la dhigay rabadin loo xaadhay Cige ayaa dabadeena isaga oo soo af jaraya shilkaa labada reer ee sokeeyaha ah dhex maray kuna saxeexaaya Qoob Adhiile gabay arinka uu qarxinayo soo tiriyay Wuxu yidhi Waataan indhaha kaa riday een kaa ogaan tagay Arbow Maxamad waatii u yiilay aradkii waynaa Waataad abow iya lahaad waa ingiraya Waataad Ismaaciil Jibriil eeda kaliseene Urursade irdihii Yoonis Nuux idil ahaantood Ildab wuxuu sarkaalka ugu tagay umal daraadaaye Awoodse malaha gaalada ninkii soo akaabsadaye Kol hadaanan ku siinayn aduun adhi iyo geel toona Oo aan itaalkaad lahayd ku ogolaysiiyay Iska aamus ugu maad horayn aarsan kari waaye Labadaa reer ee tolka ah magtaa ay isku hayeen ee gabayadaa isugu hanjabayay dagaal iskagamay hor iman Maalin ayaa la isku soo cidama urusaday maalintaana intii aanay cidamadu isasoo gaadhin ayaa tolka deegaanka joogay kala rogay Maalintaa weerarku dhici gaadhay ayuu Cige ka gabyay Wuxu yidhi Sidii aar qadooday oo wax badan qololka meeraayay Oo waa qudiisee hunguri qaadashadu hayso Qolka iyo haduu neef ku dhilo qaydarada duud ka Uu qolo ilmaadeera ahayd qaanku kala laayo Ooy qabax ku siiyaan intoo agafka loo qaato Kolkuu qiijimaad baxo libaax qaradii weeyaane Qowdhankii soo baxayaa fuluhu qaran ka yeeshaaye Ana qaabadaasaan ahaa qaafilyow shalaye Qolqolada markaad soo gashee aan qaraxshay maadhiinka Adoon qaamud kaa galin kol baad soo qatalanteene Markii magtii Reer Xaamud lacagta u baxsheen ayuu Cige gabaygii ugu dambeeyay soo mariyay Gabaygaa wuxuu Qoob Adhiile ugu tilmaamayaa geelii iyo xolihii magta ku wanaagsanaa Wuxu yidhi Qamaamuurta gabay waanigii qaari ku ahaa Qalbigayga wow qod iyo low qawlka maansaduye Abidkayba qalooc uma tirsho ee waan qotomiyaaye Waan qalin dareeyaa tixidaan qaarib leeyahaye Qusur lakuma dhaco meel haduu qoor ka dhow yahaye Qarkaa lagaga maydhaa hadaannu qabar ku saarnayne Markabkuna qiyaasbuu sitaa oo loo qotomiyaaye Qiimalaa hadaad tal istidhaa waad qatalantaaye Alayloonu igu qaaribayn qoob adhiiluhuye Qowl iyo idiin iyo idaha qarada waa wayn leh Qalas heenso lagu soo guray iyo quruxda maadhiinka Uma quudhin xoolaha wixii qadasho lahaay Qola xumi haday leedahay ayuu qaar iryi lahaa Ka quleeye qaalmihii ratigu qayb u roorsaday Waanigaa qadoodiga ka diray qaayib iyo good Iga walaanan qorsheeyeen rubeed qiimigeedane Ha yeeshee waji xun baa I qasbay ee maad qaraacdeene Waxar qabada iyo nayl xun baan kaga qaan baxaye Qayd qayd u qaata oo hadaba qoomomo la'aada Oo ku qaxweeya waataad waxbadan ka qatanaydeene Hadii kale qudhaadaa xigi ee qayli waligaaba Halkaasaa labadaa oday ee gabayaga ahaa ee labada reer ee tulka ah ka soo kala jeeday ay ku gabagabeeyee gabayadoodii Waxa la sheegay labadaa gabayaa Cige iyo Qoob Adhiile oo aad u gaboobay indhahana aan waxba ka arkayn in ay mar wada deganaayeen Ilinta Dhexe dadna ayaku isugu jeclaayee Cige wuxuu caan ku ahaa oo uu bilad ku sitay gabayada geela iyo dagaalka Isaga oo qola kale oo ayana sokeeya ah oo bari la is diriray waxa u sheegaya oo warmaha dhiigaynaya ayuu gabay tiriyay Gabayaagii Caanka ahaa ee Aflowna madasha ayuu joogay Markuu maqlay Gabayadii ay isu tirinayeen Cige iyo Qoob Adhiile ayuu Aflow yimid isaga oo leh waar ninkiinan gabayada is isku tuur tuuraysaan niman dagaal arkayba ma tihidin Aflow wuxu yidhi anagu furinta dagaalkaanu joognaayuu haayuu weeyi Aflowna waa nin reer ooga ah Aflowna waxa keenay Bildhaalay Gabayaadaa labadii Oday isku tirinayeen oo uu maqlay Cige oo warmaha dhiigaynaya Aflowna u sheegaya in ay dagaalka yaqaanaan ayaa gabyay Wuxu yidhi Col hadaad gasho ood labada waran dhiiga ka casayso Casar dabadii koortuu sanguhu cawl ka fududaado Uu sida haldhaa coorimaha caga cagaynaayo Adoo cidhif dagaal soo rogay oo ciiro iyo qiiq leh Adiga oon cabsoonayn fulahaa ciidataalo leh e Kob ciloon adoon marin hadii lagu canaanteeyo Curcurada rogaal culus hadii aad ciida kaga goyso Cadha bootaduu kula tagaa caaradaa hore e Cadradiina kii qabay haduu caynab kula gaadho Goortuu casabadaa noqdo ayaa laga cileeyaaye Kuwan waan ciyaar siinayaa oo waa colkii I xigay Rag nigaanu tulumo iyo cashiiro cayna noqon wayno Ma candado ee inaan ciijiyaa camalkay weeyi Cige Aflow wuxu gabaygaa ku tusinaayay in dagaalka iyo farda fuulkaba ay caan ku yihiin dhaqankii gacalnimada iyo ka tolimadana ay aad iyo add u tix galiyaan marka goob dagaal la isku helo Aflow markuu gabaygaa maqlay isaga oo yaaban wuxuu yidhi waar inad fardaha cankan ku tihiinba ma aan moodayn Ree Iidle Aadan Ciise Ciisa Muuse iyo Reer Xaamud Bari kalena Reer Xaamud iyo Ciise Musa Aadan Ciise khaastan Reer Iidlaha ayaa is diriray Reer Xaamudku xagaa bariga ayay daganaan jireen oo Ciisa Muusaha Aadam Ciisaha ayay isku degmo ahaayeen Aadan Ciisaha waliba jilibka la yidhaa Reer Iidle ayaa nin Reer Xaamud ah oo la yidhaa Jaamac Gayr dilay oo lagu sababay Ninkaa Ciise Muusuhu dilay waxa uu ahaa Cige aabihi Markay is dirirayn Reer Iidle iyo Reer Xaamud ayaa Ciise Muuse-Aadan Ciisihii oo dhami iskugu tagay Reer Xaamud Markii Aadan Ciisoo dhami iskugu tagay ayay Reer Xaamudkii xagan galbeedka ee degaanka Sacad Musaha u soo dadbadeen Cige oo inan layaala degana meesha la yidhaa Sabacad ayaa maalin maalmaha ka mid arkay sadex niin Ciisa Musa ah oo reer Isaxaaqa u soo yarad doontay Sadexdaa nin waxa ka mid ahaa Xasan Qaasaali iyo Xirsi Balayax waxaanay ahaayeen sadexdii Aadan Ciisaha ka dhaqaaqayay Cige ayaa intuu faraskiisii ku soo dhacay u col doontay halkay daganaayeen beesha Reer Xaamud Cige markuu soo gaadhay beeshii Reer Xaamudka ayuu u waramay isaga oo markaa codsanaaya in rag lasoo raaciyo si uu aabihii ugu soo aaro Laba oday iyo sadex gadh madooba ah ayaa lagu soo daray oo usha fardahoogii jac ku soo siiyay Sadexdii nin ee Ciisa Muuse oo markaa reerihii ka soo amba baxay ayaa la iska helay Sabacad Sadexdiiba goobtii ayaa lagu dilay Arinkii dowladii Ingiriiska ee markaa wadanka xukumaysay ayuu gaadhay Waxa lagu xukumay labadii oday iyo dhalintii ay wateen min kun rubood ama sagaal sanno Kunka rubood barigaa lama goyn karayn Reer Xaamud labadii oday kun kun koodii way bixiyeen Ragii dhalinyarada ahaa ee Cige ka midka ahaana waxa la yidhi lacagta lama bixin karayee iska soo dhamaysta xabsiga Cige markaa sagaal sano ayuu Cadan ku xidhnaa Sagaalkii sano markuu Cige iyo ragii kale soo dhamaysteen ayaa Barbara laga soo dajiyay Barigaana magalada Barbara Reer Axmad cidi kuma maagayn oo ayaka ayaa haystay Markuu Cige Barbara ka soo dagay Reer Axmad ayaa baashiray oo garoon wayn xidhay oo maqdarad u dhigay Cige Waxay Reer Axmad Cige ka codsadeen in uu gabayadii intii u xidhnaa tiriyay waxa uga sheego Cige oo gabayadii marinayaa waxa uu yidhi Dood waxaan u naqay reer tolkay dagis la'aantiisa Alaynoo da'deenii ogayn dabarkan lowyaha e Sangaha oo diraacdii cunnay oo dharab ku daanshooday Dago isdiiday duulaal hadii dabada loo saaro Dagab dagab habeenimo hadii heenso lala doonto Oo galalafkii lagu durko iyo yarahe duugaynta Iyadoo daliil u eg haday dooyadii aragto Oo weerarkii lagu dajo oo dabac la soo qaado Halgaan xamar ka doolaabin jiray yaydin daba jooga Caliyow daadiin baa baaday dagalka yaa jooga Waa Cali Caynaanshe Dabka yaa u fadhiya reerihii danab adeer mog Digniinta u tagtay ee raad cadyow kama dambayn wayde Wiilkii dareersaday haduu dagalka soo saaro Neefkuu dushiisa u baxay uu nadi ku duug duugay Yaa damac lahaayay hadii uu hadal dareensiyo Uu indinku soo diro kuwii dib uga duukeeyay Waa meel dagaal lagu hubaa oo la isku dilayaaye Ma dadaalo oo fule warmaha wow damqanayaaye Suryadaanu dayrka u ahayn yaa ka diriraaya Caliyow daadiin baa baaday dagalka yaa jooga Waa Cali Caynaanshe Dabka yaa u fadhiya reerihii danab adeer mog Dood kalena Reer Iidle waa mid aan dareensiiyay Kuwaa naga dambeeya ayaan warmaha aan idinka daynayn Dalwanaagsan geeloo darbiya iyo gamaan dayra Hadaad duunyadaa leedihiin kuma duleeyeen Kolkii hore riyahaa idin dilay oo dowgal kuu ahaa Isdilay oo dadkuba waa ogaa dacartankeenii Dux maxaad qabtaan waydinkii dookhadayn jiraye Soo durug dagaalkiina la gee daynki hegabood Waxa loo danleeyahay adigiyo fulihi deeraa Waa Sugule ninka la odhan jiray Sugulow ma daar badun gali nabadi waa duufe Cige oo Maqdaradii loo dhigay markii xadhigii ka soo dhamaaday wali ka gabyaya oo la dhagaysanayo ayaa nin Ciise Muusa ah oo reerkii ay isdilay ahi uu dibadii ka gabyay isaga oo markaa reerkoodii la hadlaya Wuxu ninkaasi yidhi Diiriye iyo Cilmiyow wiilal bay dayatay ceeyuun Da'adeen bay ahaayeen kolkay danabo fuuleen Daar luguma xidhin oo karbaash diirka kama gooyn Dakadii Cadmeed uunbay sidii dunida joogeene Shaluunbaa dukhaan koo sidaa dayrkan soo dhigaye Intay naga dahsoonaanayeen waa iska duubnayne Nin dikhoonayaba waxa u eeg inuu dilaacaaye Danabna ha iska yeedhee ayaa dilaya Reer Xaamud Ninkii markuu gabaygii dhameeyay ayaa loo yeedhay waar bal kaalay lagu yidhi Isna ragii u yeedhayay dhag jalaq uma siine wuu iska cararay Cige ayaa markaa xanaaqay oo gabayadii joojiyay oo balan qaaday gabay Cige wuxu yidhi Soo jeedayay xalay miyaan jow la ladi waayay Sida aarka joofka leh miyaan jiifka ku caweeyay Ma jibaadka baxayaa ahaa aniga oo jiitay Xubnihii aabahay Maxamadow jowhartii maqan Jarkan nimanka soo dagay miyaa jaray ragaan dooni Jeelaadadoodii miyaa jimicsi loo waayay Jeelkaan ku jiray eebaheen ma iga soo jabiyay Jiilalkan manta ah colaad joofataa diciye Warankaan jibaar lama hadle janan ka soofeeyay Maantana ayaanu iga jug odhan jeenigii rogaye Cige markuu gabayga mariyay ayuu Ciisa Muusihii isla kacay ayaka oo leh hada waa ka dhab oo dagaal ayuu abaabulayaa Intaasi markay dhactay ayaa nimankii Reer Axmad ay Cige iyo ragii ay jeelka ka soo wada baxeen ay dooni u soo kireeyeen oo xaga bada la mariyay oo Bulaxaar laga dajiyay Ninkii Ciise Muuse ee markii Cige gabyay dibada isna ka gabyay ayaa sanad dabadii hadana gabaykale soo tiriyay Wuxu ninkaasi yidhi Kowdii habeen hore dadka oo kaamilnimo seexday Iyo kaarka ii yimid dabkii la iga koomaalay Kashka iyo laabta maansado aniga ayay ii kurboon tahaye Kalaam keeda Reer Xaamud baa loo katibayaaye Kursi jabay ka dhige Qaadunkay kaalka galiyeene Ragii ay laayeenbu tirinayaa Wuu kabo la'aa Cali Gondaal Kaahinkuu dhalaye Xandulaa siday uga kadeen aan dib u kalkaalayn Koodaduu ka dhacay ina Cabdibaan kor iga toosayn Kimis looma bixin Jaamac Gayr kolay kidaar tahay Waa Cige aabihii Kursi kuma casheeyaan haweenkii kaahinaan jiray Kontankii madoobaaday ha isdaba kadleeyeen Sidii oy kun iyo dheeraad yihiin ha is kirkiriyeen Sidii awr kaliishii baxay oo kurusku dheeraaday Oo kiriyo dhaan labada garab kow lakala siiyay Keenada day waa Cige Dameer kaa kushkii dhigaye Cige Jaamac ayaa markaa gabaygii ku soo noqday Cige ninkaa waxa uu tusinayaa in gabagu uu quman yahay marka aad guul hayso oo kaliya Waxa kaloo uu Cige gabaykan ninka ugu sheegayaa ragii intii aan la xidhin ay dhulka dhigeen Wuxu yidhi Wiilyahow garaad kaagu waa gibin aan fiicnayne Geeraarku wuxuu kuu baxaa guul adoo qaba Isagaa guyaal badan jiray oo kaa wax garad roone Adeerkii ayuu u tilmaamayaa Bal Guuleedba waydii innuu gabaygu suuroobo Gigta weerar goobaha rogaal galowga yeedhaaya Gaalaysyadayda iyo magliga dar aan ku googoynay Gorgorka iyo waraabuhu raguu gigayay een laynay Miyay soo gudeen wiilashaanu gudurida u loognay Gudi daranidee maa aadig Cige garab kaaya Qaahira iyo nin geed loo diro iyo geeshyadii maqan Caateeye gabas baa ku dhacay gagadii maalintii Bulaalaa halkuu gabax ku yidhi gobki yuurura Goofkaan ku riday sow ma ogid Camale Geesoole Iyo guul daro iyo ciil uu qabo gacan la'aan Faarax Miyay soo gudeen wiilashaanu gudurida u loognay Gudi daranidee maa aadig Cige garab kaaya Gulufkaan gu' hore soo dirnay een guban u soo tuurnay Gumburaha abdaal maalintuu galalaf baadhaayay Gurigii Ibraahim iyo Magan way isagii galay ye Goobkii Mataan lagu dilay ayaan aar ku gowracay Kolkuu Kaahin gaafkaa u baxay sow maan kala goynin Goblanna sow adeerkaa ma noqon geeri loo dhalay e Miyay soo gudeen wiilashaanu gudurida u loognay Gudi daranidee maa aadig Cige garab kaaya Xasan waxa ku gaylamay dhurwaa goboladiisii Waa adeergii ruma Garabkiisa waa tii u yiil goraygii dheeraaye Waa Xasan Balayax Gashi nalama waydiin kolkaan gowraceen dilaye Naagahaan galmada looga bi'in goor iyo ayaan Iyagaa markay galin tabaan soo guhaatama Gugaa kaliyabaan kaa hadhay ood wada gunuusteen Horta maan gadiinaan bartaye gacanta kuu qaado Godlihiina maad igu sugtaan waan idin kaydsada ye Halkaa waxa aan ku soo gabagabanay gabayadii Ciige Jaamac wixii aanu ka xasuusanahay Ilaahay naxariistii jano haka waraabiyo ragaa odayaasha ahaa ee Murtida Soomaaliyeed aqoonta balaadhan u lahaa Gabayadii Aadam Yusuf Shabeel oo Aflow ku Magac Dheer Aadam Yuusuf Shabeel Aflow waxa uu ahaa nin gabayaa ah oo Reer Xaamud ah Waxa aabo u ahaa Yuusuf Shabeel waa ninkii arinkay Bah Gobo iyo Reer Xaamud isku hayeen sababteeda lahaa Aadam Yuusuf Shabeel Aflow Yaraan ayuu ku geeriyooday Eebaheen naxariistii jano ha ka waraabiyo Nin Ciidagalo oo la yidhaahdo Cabdi Hure ayaa bari Sacad Muusaha gabay gardaro ah u soo tiriyay Aadam Yuusuf Shabeel Aflow ayaa u jawaabay Nin kaa Cidagale waxa u yidhi Cayuun darartay laykuma soleen diif anoo qaba Inankaygu caanaha dalays diiq uma waayeen Reer Looge deeqiya iyo idiin dabac ma maaleen Makaahiil ma daafdaafiyeen dooga kamaseed Reer Xaamud dooxada idaha kuma dabaaleene Daafiga ma quuteen hadhuudh dilay ninkiisiiye Suldaankaygu kuma daayacmeen damasha waa waayne Wanka doosha wayn iyo qumbaha lagama daayeen Sabo lala dibjiray yaa sidii daad u soconlayd Waxa dalacay duleed joogyadii doobiga lahaaye Gobdan bariye gaalka ilaah noogu dow galaye Ninkaa Cidagale waxa u jawaabay oo ka gabyay isna Aadam Yuusuf Shabeel Aflow Wuxu yidhi Sida nimanka daarood hadaynu duunka ka colowno Bada lacagta kamaad soo dirteen dagalka Maarsay Dawaarna kamaad jeexateen daaska cadameede Dagadaha Barbara kamaad jarteen dun iyo qaydkeed Dumarkaaga umaad soo dhigteen dabacadii suur e Adiguu dux kuu noqon lahaa daaniyaaluhuye Dooxaa Hargaysa ee gobka le kama dilaasheen Dubka iyo laaskaan ku baray dam iskumaad siiseen Doqonkaal xeryaha kamaad jarteen dacaska jiilaale Dardarkaa cadaadood rugaha kamaad daruurteen Anika oo duuban baa iman lahaa dixida laan dheere Dalka waxa lagaa badi lahaa daaqsin maqaleed Daaroodna kumuu qaayibteen diifta kugu taale Waar digtoonaada ayaan daad kusoo galine Wajigii labaad ee weerarkii Hargaysa Waqtigaas Magaalda Har waxay Ciidamada Faqashtu uu qeybsameen laba Nooc Qaar ku Wareeray BiliQadii oo Baxsaday iyo Qaar Commaankii ka lumay ilaa uu Daawicii DHaktarka DigFeer ee Magalada Xamar Dhakhtarka Madiina iyo Dhakhtarka Afisyoone Sariiro looga wayey Magaalda Xamar dabdeed Ciidamadii Tuutaha Sitay waa laga dhigay Dereeskii oo dhar cad baa laga dhigay si ay uu Soo galaan Xeryaha Qaxootiga iyo Ciidamadii Dhafoor Qiiq ee Mjeerteen SSDF oo Xero Gooniya Diganaa Birjeex Ciidamadii Daraawiishta iyo Buliiskiina waa layku daray Intii Hadhay oo xarun loga dhigay Saldhikii Buliiska Shicibkii Qaxootigana waxa Xun looga dhigay Xerada Dhaamka Xerada Adhi Cadeys iyo Saba Casad Xeryahaas waxa ka mid ah aa XERADA AGABAR degmada Gabiilay XERADA XEEDHO Degmada Hargeysa 6 Miles North M Har XERADA aAdhi Cadey Degmada Har 16 miles East XERADA DAamka degmada magalada Hargeysa Xaafada Gacan Libaax Xerada Sabo Xad East Hargeysa XErada BIXIN DUULA degmada Berbera 32 Miles South iyo Xerada Dila Degmada Boorama Dhamaantood waxa laga xukumijiray Xafiiska Xerada GANAD EE Xaafada x-awr dusheeda Magaalda Hargeysa Si aad uu Fahantaan Xeryada GAnad waa Xarunti Qaxootiga isla Markaas waxa deganaa Qaxooti Hubeeysan ee Laga soo raray Xerada Xeedho waxay hoose Iman Jireen Shikhada madax BAnaan oo la oran jiray RRS oo Xarunta aheed Xarunta Dhexdeeda iyo Taliska Guud Magaalda Xamar oo toos ugu Xidhnaa Madaxdooyada Somali iyo Beesha OGAADEEN oo Qandaas lagu Siiyey Mr Maslax iyo Dhamaan Qabiilada Hilika Shanaad Beelaha Degan Mid kasta wakiil uu joogay Xeradaas Ganad marka laga reebo Beelaha Isaaq Xeryahaas oo dhan Waxaa ka diiwaan ka shanaa 4 Million 500000 Qof oo Been ah marka layku daro Somalida Hilinka Shaan iyo OROMO Laakiin ay Tiradaas Qaxootigka ah ay Aduunka ka qaadan jireen LAcag Tuugtii UNCR ee Fadhiyey Nayroobi Xero kasta waxa Joogay Ciidan Gaar ah oo hubeeysan Laakiin aan direes Sidan looma ogoleen in ay Cidi shoqo ka hesho dadka Magaalda Hargeysa iyo Reer Sh ISAAQ waxa iagyna Magaaldii ku hadhay Xerada Birjeex Dafoor qiiqi waxa ka diiwaan 5000 oo been ah ay Adawladii Afweyne Mushar ka qaadan Jiray waxay ahayeen 50 -280 Nin oo SAkhraamin uu badnaa waxa Magaaladii ku soo Hadhay Ciidanka Beelaha oo Ogaadeen oo la dejeey Xarunta Rest House Fooqkii Gaani waxa la dejiyey Taliskii Oromadii dhamaan Wixii reer Boorome joogayna waxay ii Tageen Dadkoodii Boorame Waqtikaas Shicibkii Magaalda waxay ka dabaal degeynay Geed DAABLEEY Dabeed waxa dhacay Weeradii uu danbeeyey Xaruntii GAnad uu Dagaal ka socoday 7ba Cisho oo aan loo Nasan Maalintaas SNMtii 70 Laadkurusar 180 Gaadhi oo Isjiida ah iyo Raashinkii ayey Ganta ku dhigeen In kastuu Dab sii Qabadsiiyeen markii laga Saaray Qaxootikii Hubeysanaa iyo Ciidamadii Mudo ka dib Ilaa ay Soo Rideen Diyaaradii Fookorta ee Xamar-to Hargeysa Dawac iyo Sahayda soo Rari Jirtay Siina Rari Jirtay Waxayna Xidheen Wadadii GOBOLKA ADWAL ka timaada waxa Furmay Wada Socodkii Gobolada HARGEYSA BURCO iILa Gobolka Sanaag Xigasho Ingiriiska Af-Ingiriis England waa gobolka ugu wayn Midowga boqortooyada Britan Waxey xuduud la leedahay iskotland oo ay xaga waqooyi xuduud ka wadaagan dhanka galbeedna waxa ay xuduud ka wadaagaan wels iyo bada eeerland]] goobta hada loo yaqaano ingiriisku waxa uu ka koobmay dhaqamo iyo qoomido badn waxana uu taariikh soo jireena leeyahay ilaa 35000 oo sano laakiin marka la eego magaca ingiriis asal ahaan waxa uu kayimi mid kamida qabiiladihii dagay halkaas ee katagay wadamada waqooyiga ] somali ahaana magacan marka lagu dhawaaqayo waxa uu noqon karaa ingiriiska ee maaha in la odhan karo ingiriis waayo taasi waxa ay sheegaysaa luqada ingiriisku waxa uu dawlad midaysan noqday sanadii 927 taariikhda miilaadiga xiligii horu marka iyo warshada oo bilaabmay qarnigii 15aad waxa uu ingiriisku caalamka ku yeeshy raad dhaqan iyo mid cilmi iyo mid shaqo oo aad u wayn luqada ingiriisaga sharciga ingiriiska oo ah mid maanta meelakasta laga isticmaalo waxa ay ka imaadeen wadanka ingiriiska daka kunool ingiriiska tiradoodu waa ilaa 51 milyon waa 84% dadka kunool boqortooyada midawday ama uk dawladan ingiriisku waxa ay lamidawday dhamaan boqortooyooyinka kale ee uk sanadii 1800 o ay la bexeen magaca ] taariikh xiliyada aadka u fogfog kadib markii ay romanku kabexeen ingiriiska waxa ay noqotay mid halis u ah weeraro ay kusoo qaadan saksonku ] dola dad ingiriiska waxaliilka ugudhaw ee la odhankaro waxa ku noa ay noqon kartaa 780000 kun kahor lafaha dadeed ee ugu dada wayn ee ingiriiska laga helay waxa lagu qiyaasay in ay jiree 500000 oo sano waxa kale oo la ogyahay in ingiriisku uu yahay meel ladagi karayaya xiligii dhagaxa amaba xiligii aanu dadku aqoon dhagax mooyee wax kale qarniyadii dhexe kadib markii ay kabexeen ciidamadee roomaanku ingiriisku waxa uu baylah u noqday weeraro ay kusoo qaadan saksonku ] kuwaas oo ka imanayya wadamada waqooyiga yurub taasi way dhacday oo waxa kusooduulay xiligaas ciidamo kayimi ama dad ah kuwa looyaqaano ] oo qaar iyana kayimi wadamada iskandaneefiyanka hada looyaqaano inkastoo aan wax sidaas usii badan oo cadaymaa lagahayn ahada waxa lahayaa qoraalo aad iyo aad u yar oo xiligaas kahadalay awaxaana xiligaas looyaqaana xiligii madoobaa ] Internet waa hab aduunka oo dhan u furan iney isku dhaafsadaa waranka cilmiga ganacsiga iwm Internet wuxuu ka kooban yahey Shabakadda Kumbuyuutarrada Ingriis Computer Network Kuwaasoo xogta Ingriis Data isku dhaafsadda habka loo yaqaan internet protocol Wuxuuna ka kooban yahey malyuunaad shabakkadood English network sida kuwa jaamacaddaha ganacsiyada dowladoha shirkadaha Kuwaas oo si wadojir ah isku dhaafsada xog kala duwan oo noocwalba leh sida sawiradda fiidhyoowyada codadka iyo qoraaladda Magaca internet wuxuu ka yimid ereyga interconnection network oo loo soo gaabiyey internet Taariikhda Internetku waxow ahaa natiijo ka dhalatay Mashruuc ay sii daysay Heyada ARPANET sanadii 1969 kaas oo ahaa mashruuc kasoo baxay wasaarada gaashaandiga Mareekanka barnaamijkaas waxaa loo aasaasay isku xirka Ciidanka Mareykanka iyo jaamacadaha iyo dhamaan hayadaha cilmi baarista si looga faa'iideysto Aalada Kombiyuutarka Koowda Janaayo ee 1983 ayaa wasaarada Gaashaandhiga Mareekanka badashay Baratakoolkii NCP kuna wareegtay TCP IP Shabakada Internetka waxaa si ganacsi ahaan ugu furmatay 1988 Markaasoo kadibne la furay Shirkado internetka bixiyo ISPoo kala ahaa UUNET PSINet iyo CERFNET 6 dii Agoosto 1990 CERN oo aheyd Hay'ad cilmi Baaris oo Yurub ka dhisneyd ayaa si furan u shaacisay WWW- oo ah Shabakada Xuub Caaro Web ka waxaa soo saaray Saynisyahano Ingiriis ah Micnaha web afsoomaaliyeyn waa Mareeg wa isku keenid ama aruurin waxyaalaha ka dhaca dunida daafaheeda oo lagu kulmiyay hal meel Mustaqbalka Internetka Sida hada ka muuqato Internetku wuxuu yareeyay waxyaabo badan oo ay ku bixi jirtay tamar sida tusaale ahaan waxaa maanta wax ka baran kartaa Internetka adigoo joogo xaafadaada ama gurigaada Sidoo kale waxaa laga maarmay inaad maanta tegto meel ganacsi oo aad sheey ka iibsato adigoo heli karo dukaameysi Qadka Online Shopping Sidoo kale waxaad arkeysaa Shaneemooyinkii in laga maarmay oo Netka aad heli karto Film ama riwaayada aad rabtid Sida ay leeyihiin Khubarada Aduunka in uu Netka noqon aduunka khiyaaliga ah Tusaale ahaan in qof jooga gurigiisa laga xakumo Maxkamad si Online ah sidoo kale maanta waxaa laga maarmay in Qaamuusyadii Buugaagtii ha ahaado mid Cilmi iyo mid Taariiqeed wallal waa run tasi lakin esangana musiibadisa aya wata xuman iyo saman aya is daba socota internet waa cajiib marka la fiirsho xaga isku xirka aduunka Isbania spania ama boqortooyada Spania waa wadan ku yaalo Koonfurta Galbeed ee qaarada YurubWadankaan waxoo xuduud la leeyahay wadamada AndorraFaransiiskaGibraltar iyo Bortuqaal wadankaan waxoo aad uugu dhawyahay xuduudka Maroko oo u dhaxeeso Badda DhexeShacabka degen spania waxee gaarayaan ilaa 46030109 oo qof magaalo madaxda wadanka waa Madrid Wadanka Isbania waxoo leeyahay 17 gabol iyo 15 magaalo oo waa weyn oo muhiim u ah Taariikh ikytyuy Isloveeniya waa wadan ku yaalo qaarada Yurub Ljubljana daahir cali waa ninka dunida ugu caansan xaga jacaylka ama habwanaaga loola dhaqmo dumarka loola dhaqmo hadaba kabogasho wacan sheekooyikiisana waxaan idiinsoo gudbi doonaa asbuuca soosocda isha allaah Iswisarland afka jarmalkadie Schweiz afka faransiiska la Suisse afka taliyaaniga Svizzera amab midawga iswisarland waa jamhuuriyad fadaraali ah oo ku taala badhtamaha yurub waxa ay ka koobantahy 26 gobol caasimdana waxa u ah magaalda Beren wadanka iswesarland waxa uu raacaa siyaasad dabada uga baxsan tan caalamka ee caadiga ha xaaladan siyaasadeed ee ka gadisan ta badi caalamku ku dhaqmo waxa uu wadankani haystay ilaa sanadii 1515 Waamid kamida dawladaha caalamka ugu qanisan waxa ay ku guulaysatay midkamida magaalooyinka wadankani oo ah magaalada suyuurikh in loo doorto magaalda caalamka ugu nolasha fiican sideed sano oo isku xigta asal ahaan maxay tahay kalmada iswisarland juquraafi ahaan waxa ay ku taalaa iswisarland badhtamaha qaarada yurub waxa ay xuduud kala leedahay dhanka waqooyi wadanka jarmalka galbeedkana wadanka faransiis ka koonfurtana wadanka taliyaani ga dhanka barina wadamada Austriya iyo wadanka yar ee lekhtanishtayn dhulka Wadanka iswisarland waa wadan buuralay ah in kabadan 7$ waxa ahadheeya buuraha alab dadka dadka kunool wadanka iswisarlan waxa ay gaadhayaaan ilaa todobo milyan oo qof Jamhuuriyadda federaalka ee jarmalka ama Jarmalka waa wadan u dhisan dhinaca federaalka waxoona ka koobanyahay 16 GobolWadankaan waxoo ku yaalaa Bartamaha qaarada Yurub waxoona xad la wadaagaa wadamada Faransiska Denmark Luksemburg BeljimHollandswitzerland AustriyaJamhuuriyadda Czech iyo Boland Magaalo madaxda wadanka waa Berlinwadanka jarmalka markiisa hore woo kala qeebsanaa waxeena isku keentiisa ee dhamaatay 1871dii dagaaladii aduunka kii labaad ayaa wadanka jarmalka la kala qeebiyay ka bilaabato 1949kii ilaa 1990kii waa markii oo wadanka mar kale midoobay Jarmalka waxoo leeyahay Taariikhda ugu dheer ee qaarada YurubWadanka jarmalka waxaa degen dad gaaraayo ilaa 83miliyan oo qof waa wadanka ugu dadka tirada badan qaarada Yurub waana wadanka Ugu dhaqaalaha xoogan qaarada Yurub Dhaqaalaha jarmalka waa dhaqaalaha sadaxaad oo ugu weyn aduunka waxoo ku xigaa mareykanka iyo Jabaan Wadankaan waa wadanka ugu dhoofiska badan matoorka qaarada yurub Taariikh Wadanka Jarmalka waa wadanka ugu taariikhda dheer Yurub waxaana laga helay dadkii horay u degenaan jiray raadkoodii 700000 oo sano kahor Dadkii biniaadanka hadda jiro ka xooganaa oo la dhihi jiray Neanderthal intii eesan isku bedelin biniaadanka hadda jiro 40000 oo sano ka hor waxee ku noolaan jireen wadanka Jarmalka Juqraafi ahaan Juqraafi ahaan wadanka Jarmalka waxa uu kuyaalaa Bartamaha iyo Galbeedka Qaarada Yurub waxa uuna xuduud la leeyahay wadanka Denmark dhanka waqooyi Boland iyo Jamhuuriyada Jeeg dhanka Bari Austriya iyo Iswisarland dhanka koonfureed Faransiiska iyo Luksemburg dhanka Koonfur Galbeed Beljim iyo Holland dhanka Waqooyi Galbeed Jimco waa maalin usbuuceed u dhaxayso khamiista iyo sabtiga waana maalinta fasaxa ee umadda islaamka Jimaca waa maalinta ugudanbeyso ee usbuuca dhicana istandharka ISO 8601 waxay ka tahay maalinta shanaad ee usbuuca luqada Ingiriiska waxaa laguyiraahdaa Friday mida Finnishakana Perjantai Todobada maalin ee Todabaadka Sabti Axad Isniin Talaado Arbaco Khamiis Jimco Jumada al-thani waa bisha shanad ee Sano dayax ama Hijriyad Maalintiris ama KalandarHILAADTUS-KA waxaa loo yaqaanaa jadwalka taariikhda kaasoo ay ku qoran yihiin Sanad Shimil-kaka bilaha usbuuc Todobaadkayada iyo maalmaha Waxaan jeclaan lahaa in aan soo gudbiyo erayga ugu haboon tarjumidda af Somaliga waana "Maalin tiris" W Q Abdulrahman Shiinka Kimikal dibusocod waa marka ee Atomka iyo ama Molikylka ee isku imaan karin waa marka oo waxa aa rabto ma ahan ee wixiisa kale isku bedelaayaan isbedelida waxa keenaayo waxaa ugu wacan marka oo kimikal yaasha la isku dardaro kuwa dibusocodka leh Masiixiyad carabi مسيحية Kiristaan ama Kirishtaan waa Diin ka mid ah saddexda diimood ee samaawiga ah Labada kale waa Islaam iyo Yuhuudiyah Saddexdooduba nebi Ibraahim ayay ku abtirsadaan Diintan waxa udubdhexaad u ah Ciise Masiix Christos Baybalka iyo taariikhda dhaqanka kaniisadda Baybalku guud ahaan waxa uu ka kooban yahay laba qaybood oo kala ah Axdigii Hore Tawraad iyo Axdiga Cusub Injiil Weliba waxaa si gaar ah Injiil loogu sheegaa mid kasta oo ka mid ah afarta buug ee ugu horreeya Axdiga Cusub Lacag waxee noqon kartaa ayada oo xaanshi ah ama shilin ah waxaana loogu talagalay kala ganacsiga ama wax kala iibsashada lacagta waa shay oo maalin walba la isticmaalo ETB Birr Itoobiya IQD Ciraaqi Diinaar Ciraaq USD Dollar Maraykanka EUR Euro Yurub KES Shilin Kiinyaati Kiinya SOS Shilin Soomaali Soomaaliya Maalin Maalin ingiriis Day waa cabir ka mid ah halbeega wakhtiga oo ah wakhtiga ileyska qoraxdu dul joogo oogada sare ee Dhulka Sidoo kale marka la fiirinayo kalandarka maalmaha Maalin waxaa loo yaqaanaa 24 saacadood taas oo lagu xisaabinayo wakhtiga habeenkii Kalandarka Islaamka maalintiisa waxay bilaabataa Qorax soo bax iyada oona dhamaata marka ay qoraxdu dhacdo dhanka sanadka miilladigana maalinta ay isbedesho habeen barkii Mareeg Waa magaalo yar oo ku taalo gobolka GalguduudWaxeyna ka tirsantahay maamulka gaalgaduud ee bartamaha soomaaliya Magaaladaan waxey ka koobantahay sadax degmo oo kala ah Degmada Ceeldheer Degmada Galcad iyo Degmada Dur Dur Taariikh Magaalada Mareeg waxaa la abaabulay qarnigii 16 waxaana aasaasay boqor shadoor warsame caliMagaaladaan waxey ka midtahay magaalooyinka taariikhda dheer leh somalia waa magaalo xeebeed waxaa kale oo magaalada loo sameeyay suldaano qarnigii 15aad iyo 19aad inta u dhaxeeso Waxaa jira isna maamul layiraah Mareeg State 2ada qarni waxaa katali jiray boqro iyo salaadiin ilaa laga soo gaaro gumeestihii tgalyaaniga kaas oo ' u noqotay xaruntiisa 3aad o kaxukumo dalka soomaliya xiligan e tariikhdu tahay 2012 waa maamul gobaleed katirsan mamul gobaledyada Soomaaliya {dagmooyinka mamul gobaledka mareeg } ceeldheer galcad budbudmasagawaay geerilexaaji imaanburshabelceelqaboowe Miilaadi Waa magac tirsi-sanadeed wuxuu ka soo bilowdaa dhalashaddii Nebi Ciise wuxuu ka koobanyahay 12 bilood oo ku kala dhamaada 28 29 30 iyo 31 Taariikhda miilaadiga waxaa lagu xisaabiyaa tirs-bileed mana la xiriiro dabiicadda sida dayaxa iyo qorraxda Bilaha Miilaadiga Bilaha Miilaadiga Janaayo Febraayo Maarso Abriil Maajo Juun Luuliyo Agoosto Sebteembar Oktoobar Nofeembar Diseembar Muqdisho Af-Taliyaani Mogadiscio Carabi مقديشو Xamar Carabi حَمَر waa caasimada Jamhuuriyadda Fedraalka Soomaaliya waxa ayna ku taalaa galbeedka Badweynta Hindiya waa magaalo qurux badan oo indhuhu soo jiitaan oo aay badweynta Hindiya kaga wareegsan tahay sadax jiho Waxaa magaalada Muqdisho dhidibada loo aasay waqti aad u fog oo aay taariikhyahanada isku qilaafeen in magaaladani la aas'aasay qarnigii 2aad ama kii 3aad ee taariikhda miilaadiga Muqdisho waxey ahaan jirtay xarun ganacsi iyo marin kala qeybiya Hindiya iyo Yurub inta aan la qodin Kanaalka Suwees iyo jaziirada carabta iyo xeebta Afrikada bari Magaalada Muqdisho waxey ka koobnaan jirtay 6 xaafadood ama tuulo oo aay deganaayeen qabaail xaafad kasto waxaa xukumi jiray Sheekh xaafadaha waxey lahaayeen golaha odayaasha sida qaabka federaalka ah oo kulmiya dhamaan xaafadahaas loogana tashan jiray arimaha magaalada Qarnigii 4aad ee miilaadiga magaalada Muqdisho isku badashay nidaam ama maamul u eg saldanad Magacaabida Magaca Muqdisho Waxaa kaloo Taariikhyahanada isku qilaafeen magaca Muqdisho asal ahaan meesha uu kasoo jeedo waxaa lasheegay in magaalada markeedi hore la dhihi jiray Xamar iyo magacyo kale oo lamid ah sida Xamar weynexamar jab jab Xamar Cadexamar iyo xamar daye waxaa macquul ah in magacyadaas dhamaan magaalada loogu yeeri jiray waqtiyo kala duwan aay magaalada qadiimka ah aay soo martay sida isbedelada xaga qaabka dhismaha degaanka iyo Siyaasaddaba Qaar kamid ah taariikhyahanada ayaa waxey cadeeyeen magaca XAMAR uu horeeyay laakinse hadana waxaa aay isku qilaafeen micnaha Xamar oo ah magac bulshadu aad u taqaan weliba dhanka suugaanta iyo maah maahyada Soomaalida ilaa iyo waqtigaan aan ku jirno wey adeegsadaan magaca Xamar Micnaha Xamar carabi ahaan waa Alxamraa qaar kale neh waxey ku macneeyeen oo sheegeen inaay ka timid kalmada Ximyar oo aheyd dowlad Islaamka ka hor xukumi jirtay yemen Dawladdaas waxey gacanta ku haaysay ganacsiga xeebaha bariga Afrika oo kamid ah magaalada Muqdisho Magacaabida magaalada Muqdisho waxaa lasheegaa in magacaas asal ahaan uu yimid kalimada Maqcad Shaah oo loola jeedo kursiga Boqorka ama micnaha kale meesha ku jira meesha ugu wanaagsan ee boqorka fadhiisto ama xarun ka dhigto sida lasheegay Muqdisho waxaa qarnigii 6aad ee hijriyada xukumi jiray faarisiyiinta marka soomaalida wey kari waayeen ku dhawaaqida Maqcad Shaah waxeyna u bedeleen magaca hada Muqdisho kalmada waa laba erey kala duwan ereyga Maqcad waa carabi ereyga labaad shaah waa faarisi oo loola jeedo boqor maka taas maloo macneyn karo in magaalada aasaasideedi dadka faarisiyiinta aay qeyb ku lahaayeen maxaa yeelay ereyada faarisiga aad ayaa looga isticmaali jiray magaalooyinka carabta iyo xeebaha soomaaliya waqti aad u fog Waxaa aay badi taariikhyahanada qireen in magaalada Muqdisho uu Islaamka soo gaaray inta aay magaaladaas soo shaac bixin waxeyna soo soo shaac baxday baxday markii aay dadka magaalada dhamaan diinta Islaamka aay wada galeen oo aay noqdeen dad aad looga yaqaanp gobolka taas oo keentay in dhamaan xeebaha Afika bari oo ka kooban Zinjibaar Somaaliya Jabuuti loogu yeero Muqdisho Magaalada Muqdisho markii aay dadkeedi Islaamka galeen markaas oo aheyd qarnigii 1aad ee Hijriga waxey noqotay darbiyadii adkaa ee difaacay Islaamka Afrikasomalia byyyyyyyy Qaar kamid ah taariikhyahanada waxey sheegeen in dadka asal ahaan u dhashay magaalada Muqdisho aay ahaayeen dad aay ku badan yihiin Culimada iyo raga diinta lagu yaqaan kuwaas oo horsed ka ahaa dhaqdhaaaqyadii fidinka diinta Islaamka ee Soomaaliya isla markaana dowr weyn kasoo qaatay in aay diinta Islaamka ku fido bariga bartamaha iyo koonfurta Afrika dadkaas firkoodi ilaa iyo waqtigaan waxey kunool yihiin magaalada Muqdisho ee qadiimka ah Asaasidii Magaalada Muqdisho Taariikhyahanada waa aay isku qilaafsan yihiin waqtiga la aasaasay magaalada muqdisho qaar kamid taariikhyahanada yurub ayaa sheegay in magaalada Muqdisho la aasaasay qarnigii 7aad ama 8aad ee miilaadiga laakin kuwo badan ayaa waxey sheegeen wax taasi qilaafsan Kitaabka taariikhda magaalada Baata xeebta Afrikada bari ee lagu qoray afka Sawaaxiliga ayaa waxaa ku qoran qofkii ugu horeeyay ee magaalooyinka xeebaha Afikada Bari aasaasay uu ahaa Khaliifkii Cabdulmalik Ibnu Marwaan sannadku markuu ahaa 77 hijriga kadib markuu maqlay wararka magaalooyinkaas wuxuu markaas rajeynaayi inuu halkaas ka dhiso boqortooyo cusub Cabdulmalik Ibnu Marwaan wuxuu halkaas usoo diray rag Suuriyiin kuwaas oo ah dadkii dhisay magaalooyinka Baata Malindi Zinjibar Laamo Taariikhyahan Taliyaani ah ayaa wuxuu sheegay inaay aay magaalada Muqdisho ahaan jirtay Islaamka ka hor magaalo weyn Markii Islaamka uu ku faafay magaalada Muqdisho waxey noqotay meel aay soo hijroodaan dadkii carabta ahaa dadkaas oo halkaas ka abuuray ganacsi Iyo fidinta diinta Islaamka ilaa aay magaalada ka noqoto Minaaradii diinta ee Afrika dadkaas firkoodi ilaa waqtigan xaadirka ah waxey weli ku noolyihiin magaalada Muqdisho iyo xeebaha Banaadir oo dhan nin magaciisa la dhihi jiray "Ismaaciil Ibn Cumar Ibn Muxammed" ninkaan wuxuu kasoo jeeday reer "Banii Cafaan" wuxuu magaalada Muqdisho uu yimid sannadkii 149 hiriyada MIcnaha Muqdisho "Muqa ayey DISHA" Ibn Batuuta iyo Muqdisho socday ku dhaheen ninkaan maaha ganacsade ee waa Faqiih markaas ayey qeyliyeen dhalinyaradii iyagoo ku dhawaaqayay ninkaani wuxuu marti u yahay Qaadiga magaalada Waxey igu dhaheen waxaa caado inoo ah markuu magaalada yimaado Faqiiq ama Shariif amaba nin wanaagsan waxaa markiiba loo geeyaa Qaadiga magaalada si uu ula kulmo Suldaanka markaas ayaa waxaa ley geeyay Suldaanka magaalada oo aan la kulmay Ibnu Batuuta warbixintiisa wuxuu uga waramay qaabkii wanaagsanaa ee loo soo dhaweeyay iyo marti soorkii ee sadexda maalin ah ahaa ee aay reer Muqdisho u sameeyeen Ibnu Batuuta wuxuu yiri maalintii afaraad ee booqashadeydi magaalada Muqdisho ayaa waxaa ii yimid Qaadiga magaalada iyo ardayda iyo mid kamid ah wasiirada waxeyna iikeeneen maro "macawis" iyo maro kale garbaha lasaarto iyo camaamad sida kuwa masaarada oo kale sidoo kale waxe maryo kuwaan oo kale u keeneen dadkii aniga ila socday kadib waxaan soo aadnay Masjidka jaamica Suldaanka ayaan salaamay kadib asigana wuxuu igula hadlay afka Carabiga asiga oo dhahay "Qadamta kheyra maqdam wa sharafta bilaa dana wa aanastanaa" taas la micno ah "waxaad timid meel kheyr badan wadankeena ayaad sharaftay waadna nasoo wehlisay" Masaajida Magaalada Muqdisho Magaalada Muqdisho waxey ku caanbaxday masaajido waaweyn oo taariikh fog leh oo ahaan jirtay goobahii cilmiga loo soo doonan jiray lagana baran jiray culuunta kala duwan waxaan looga imaan jiray geeska afrika oo dhan waxaa masaajidadaas aay ku caan baxday xalaqaadka tafsiirka Xadiithka fiqhiga maamulkii Muqdisho ka jiray waxey ku tartami jireen dhisida masaajida iyo gaabaha lagu barto diinta Islaamka Masaajida Muqdisho waxaa ka mid ah - 1- Masjidka Xamar-Weyne jaamaca waxaa leysku wada raacsan yahay inuu yahay masjidka ugu fac weyn magaalada Muqdisho waxaa masjidkaas la dhisay 630 hijriga masjidka wuxuu leeyahay 81 tiir 2- Masjidka Arbaca-Rukun oo ladhisay bartamihii qarnigii 7aad ee hijriga 3- Masjidka Faqrudiin oo la dhisay 667 hijriga masjidkaan wuxuu ku caan baxay oo dabiyadiisa aay leeyihiin naqshada kala duwan oo aad u qurux badan oo ka sameysan ruqaan 4- Masjidka Axnaafta oo la dhisay qarnigii 7aad ee hijriga markii gumeysigii Taliyaaniga dalka qabsaday wey dumiyeen masjidkaas waxey ka duldhiseen baar aay u bixiyeen ‘’ BAR SAVOY’’ Sawirada Xamar Inta duq magaalo ee soo martay Muqdisho 1930 1990 1 DrCampani Romeo Podesta 1936 Disembar 1-da-k 2 Rag Scarpa Podesta 15-k-k Disembar 1937 3 DrSicar Podestà 1-DII Maarso 1937-k 4 Dr Barbino Luigi Podestà 3-1937-k da Juun 5 DrBaudino Marcelio Podesta Aviazione Capitano da Novembar 1-1937-k 6 DrGuliano Sanatore Podestà Disembar 1938-k 7 Dr Bartelli Pietro Commisario straordinario Febraayo 1941-gii 8 Oliviero Oliveri Commisario straordinario april 1950-K 9 DrAliviero Enrico 1950 Juun-k 10 e Vecco Carlo Novembar 01953-K11 11 cali cumar sheegow 1953-1956 11 Maxamed Shiikh Jamaal Cabdullaahi Duq Magaalo 1956-1960 k 12 Axmed Muudde Xuseen Duq Magaalo Novembar 1960-1962 k 13 DrKeynadiid Axmed Yuusuf Commisario straordinario 30-kQ kQ Agoosto 1962-1963 14 Shariif Maxamed imaankeey Duq magalo Septenber 63-1965 k 15 Cumar Xasan Maxamuud Cumar Istarliin 1965-1966 Febraayo k 16 DrShariif Maxamed Caydaruus Duq Magaalo Maarso 1966-1970-k 17 G Sare le Axmed Maxamuud Cadde Commisario straordinario 20-K-K Novembar 1970 18 Gaashaanle Sare Cusmaan Maxamed Jeelle Commisario straordinario 8-dii Disembar 1970-k 19 Gaashaanle Sare Xasan Abshir Faarax 028-kQ Magaalo Duq Maarso 1973 KQ 20 Yuusuf Ibraahim Cali Abuuraas Duq Magaalo Febraayo 1976-k 21 DrCabdullaahi Salaad Warsame Duq Magaalo Maajo 1981-k 22 Gaashaanle sare Xasan Abshir Faarax Duq Magaalo 1982-k 23 Cali Ugaas Cabdulle Duq Magaalo 1987-k 24 Sayid Cumar Xaaji Maxamuud Duq Magaalo Jannaayo 16-1990-k k 25 Sarreeye Guuto Axmed Jilacow Caddow Duq Magaalo 18-K-K Oktoobar 1990 26 sareeye guuto Faarax Muuse Maxamed Ilay cabdinasir hirsi 1990 k oo ahaan jiray barae sare oo jamacadaha wadanka Xasan Maxamed Xuseen"Muugaab oo ah Gudoomiyaha Gobolka Banaadir 2014 Dawladihii iyo Maamuladii Muqdisho ka talin jiray Waxaa magaalada Muqdisho soo xukumi jiray dowlado iyo Saldanado maamuladaas qaarkoodi waxaa sameeyay dadkii ugu horeeyay carabta ahaa ee halkaas soo degay qaar kalena waxey kamid aheyd qeyb katirsan qilaafadii Islaamka ee waqtigaas jirtay iyo maamulo aay sameysteen qabaail soomaaliyeed katirsan ee dega kofirta Soomaaliya Waxaa Dawladdahaas kamid ahaa 1- dowladii Ximyar waqtigii ‘’ Ascad ibn Karb ‘’ oo ahaa mid kamid ah boqoradii ka talin jirtay yaman qarnigii 4aad ee Miilaadiga Dawladdaan waxey kaloo soo xukuntay magaalooyinka’buurhakaba’ Marka’’ baraawa baardhere 2- dowladii Umawiyiinta waqtigii Cabdulmalik Ibnu Marwaan 3- dowladii Xalawaan oo Muqdisho ka talineysay qarnigii bilowgii qarnigii 6aad ee hijriga waxaan magaalada xukumayay Maxamed Shaah ka tirsanaa maamulka Xalawaan ee Ciraaq 4- dowladii Zuzaan oo bartamihii qarnigii 6aad ee hijiriga Muqdisho xukumayay 5- dowladii Shiiraaziyiinta oo qarnigii 7aad hijriga Dawladdaas waxey ku caan baxday dhisida Masaajida waaweyn oo leh qaab faarisi 6- dowladii Faqrudiin oo aasaasay Suldaan Abubakar Faqrudiin qarnigii 13aad ee Miilaadiga kadib markii uu ku guuleystay inuu soo afjaro qilaaf ka dhaxeeyay qabaailkii Muqdisho deganaa 7- dowladii Burtaqiiska oo magaalada Muqdisho xukumayay waqti gaaban sannadkii 1502 Miilaadiga Burtaqiiska waxey dadkii Muqdisho deganaa kala kulmeen iska cabin xoog leh oo aay ku diidan yihiin maamulkoodi 8- dowladii Mudafar oo Muqdisho xukumeysay bilowgii qarnigii 6aad ee Miilaadiga 9- dowladii saldanadii reer Cumardiin geledi oo xukun tay intay inta badan kifirta soamali oo la dhihijiray suldan yuusuf oo xaruu tiis way agayd afgooye 10- dowladii Cumaan waa waqtigii Suldaan Barqash oo ahaa suldaankii Sinjibaar oo xukumayay xeebaha bariga Afrika bartamihii qarnigii 18aad ee Miilaadiga markaas waxey magaalada Muqdisho siyaasad ahaan raacsaneyd Suldaankii reer Cumaan ee joogay Sinjibaar 11- dowladii Taliyaaniga oo magaalada Muqdisho qabsatay 1892 Miilaadiga kadib markii hashiis la gashay Suldaankii reer Cumaan ee Muqdisho katalinaayi inuu ka tanaazulo xukunka ee uu qaato lacag dhan 140 kun Rubiya sannad walba Bilowgii 50 meeyadii waxey magaalada Muqdisho heshay maamul dowlad hoose ah intii lagu guda jiray xurnimo raadinta 1950-1960 1960 kii markii xurnimada la helay waxey magaalada Muqdisho noqoday caasimada dalka Soomaaliya muqdisho wa mid kamid amagaalooyinka caalamka ugu waawayn Magaalooyinka la mataanka ah Cimilada Muqdisho Tareen Tareenkii isku xiri jiray Muqdisho iyo Jowhar Villaggio Duca Degli Abruzzi Qaamuus waa buug oo erayga ama luqadaha fasiro qaamuuska waxoo kuu fasiraa ama kuu turjumaa luqadaha kale badanaa qaamuusyaasha waxaa lagu tixay alifbeetada si oo u fududaado radinta xarafka aa raadineesid Qaamuus finnish-soomaali-finnish Qaamuus Soomaali-Ingriis Qaamuus Soomaali- Faransiis Français Qaamuus Soomaali-Ingiriis-Jarmal Qaamuus Soomali Ingiriis talyaani italiano Qaamuus Esperanto Esperanto Qaamuus Esperanto-Jarmal Krause Esperanto- Deutsch Jarmal © Helmut Buske Hamburg 1999 ISBN 3-87548-193-3 wwwbuskede Qaamuus Jarmal-Esperanto Krause Deutsch Jarmal-Esperanto © Helmut Buske Hamburg 2007 ISBN 978-3-87548-466-3 wwwbuskede Qarni waxaa lagu soo koobaa 100 sano Roma waa caasimada dalka Talyaaniga Faatikan san marino waa jamhuuriyad kutaala badhtamaha wadanka Talyaaniga dhankasta waxa ka xiga dhulwaynaha wadanka taliyaaniga luqada lagaga hadlo wadanka san marino waa luqada taliyaaniga juquraafi ahaan wadanka sanmarino waxa uu gabi ahaan ku dhexyaalaa wadanka taliyaaniga wadanka sanmarino malaha bad mana laha wax wabiyaal ah laakiin waxa wadankaasi uu leeyahay buuro aad u dhaadheer waana wadan aad u yar masaafo ahaaan waa wadan u qaastahay madax manaanidiisa waxoo leeyahay wadanka sanmarino pasaboor la aqonsan yahay dadka kunool wadanka sanmarino dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 30000 kun oo qof nidaamka siyaasadeed wadanka sanmarinoo waa jamhuuriyad barlamaani ah barlamaankaa wadankaa shantii sanaba mar ayaa lasoo doortaa caasimada wadankani waa san marino Soomaaliya Carabi الصومال‎ aṣ-Ṣūmāl ama Jamhuuriyadda Soomaaliya Carabi جمهورية الصومال‎ Jumhūriyyat aṣ-Ṣūmāl waxaa hore loo oran jirey Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Soomaaliya xiligii kacaankii hore waa wadan ku yaalla Geeska Afrika oo deris la ah Jabuuti Itoobiya Kiinya iyo Badweynta Hindiya Dhinaca bari Indian Ocean dhinaca Waqooyi Badda Cas Red Sea sidii uu u bilowday Dagaaladii Sokeeye 1991 Soomaaliya ma lahayn dawlad dhexe oo wadanka oo dhan ka shaqaysa Hadda waxaa Soomaaliya ka jira Dawlad federaal lagu sheego taasoo dastuurkeeda aan laga helin ogolaasho xagga shacabka ah caalamkuna aqoonsanayahay hase yeeshee aan weli awood u helin in ay wada hanato maamulka dalka waxayna ku koobantahay caasimada Muqdisho Dhibaatooyinka dagaal iyo khilaafka joogtada ah ee hareeyey siyaasadda Soomaaliya waxay sababeen in caalamku u aqoonsado Wadan Fashilmay wadanka aduunka ugu saboolsan iyo wadanka aduunka ugu halis badan Waqtiyadii hore Soomaaliya waxay ahayd xarun ganacsi ahaan muhiim u ah aduunka waxaana raadraaca taariikhdu xusaysaa in dhulka hadda Soomaaliya loo yaqaan uu ka mid yahay aaggii Dhul Udug Waqtiyadii dhexe waxaa Soomaaliya xoog ku lahaa imbaradooriyado ay ka mid ahaayeen Dowladii Ajuuraan Muwaladiintii Yemen ka timi Saldanadii Cadal Saldanadii Warsangeli Dhammaadkii qarnigii sagaal-iyo-tobnaad waxaa Ingriiska iyo Talyaanigu soo galeen dhulalka xeebaha ah ee Soomaaliya halkaasoo ay ka asaaseen Dhulka Biritishka ee Soomaaliya iyo Dhulka Talyaaniga ee Soomaaliya oo loo kala baxshay dhulalkii ay qabsadeen Dhaqdhaqaaqyadii ka soo horjeeday qabsashada gumeysiga waxaa ka mid ahaa Sayid Maxamed Cabdulle Xassan oo afar jeer jebiyey Ingiriiska haseyeeshee waxaa Daraawiishi jabtay 1920 markii Ingiriisku u adeegsaday diyaaradaha dagaalka taasoo Soomaaliya ka dhigaysa waddankii ugu horreeyey ee Afrikaan ah oo loo adeegsado diyaaro dagaalJabkii Daraawiishta ka dib Talyaanigu wuxuu si buuxda ula wareegay qaybtii uu Soomaaliya ka gumeystay 1927 halkaas oo ay haysteen illaa 1941 ka dibna waxaa kala wareegay maamulkii millateriga ee Biritishka Woqooyiga Soomaaliya wuxuu ku sii nagaaday ilaalada Biritishka halka Koonfurtuna ay sugeysey madaxbannaani 1 Luulyo 1960kii waxaa fadhi baarlamaan oo uu shir gudoominayey Mudane Xaaji Bashiir Ismaaciil lagu ansaxiyey midnimadii Soomaaliya waxaana labadii gobol ee Woqooyi iyo Koonfur ku midoobeen magaca Jamhuuriyadda Soomaaliya waxaana xukunka qabtay dawlad shibil ah oo Madaxweyne ku-meel gaar ah loogu doortay Mudane Aaden Cabdulle Cismaan 1969 waxaa afgenbi millateri xukunka kula wareegay Maxamed Siyaad Barre wuxuuna asaasay Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Soomaaliya Dawladdii Siyaad Barre waxay burburtay 1991 waxaana qarxay dagaal sokeeye Tan iyo 1991 ma jirin dawlad dhexe wada hanatay maamulka dalka inkastoo ay jireen dhowr iskuday oo lagu doonayey in lagu mideeyo dalka haseyeeshee fashilmay gobolda waqooyi waxaa ka jira maamul goboleedka somaliland oo kamid ah soomaaliya walow ay ku doodaan iny ka goeen Soomaaliya inteeda kale Gobollada woqooyibari waxaa ka jira Dawlad-goboleedka Puntland oo sheegtay inaysan ka go'in Soomaaliya Qaybo badan oo koonfurta dalka ka mid ah waxaa koontaroolla Islaamiyiinta Al-Shabaab Markii dawlad dhexe la wayaaye waxay dadka Soomaaliya ku nooli ku xalliyaan ismaandhaafkooda sharciyo hoosaad sida shibil sharciga Islaamka iyo xeer Intii burburku ka jirey waxaa dhaqaalaha dalku ku tiirsanaa ilo aan caadi ahayn sida xoolaha nool shirkadaha xawaaladaha iyo kuwa isgaarsiinta waxaa markii uugu horeeyay mudo laga joogo 21 sano ay Soomaaliya ka baxday ku meel gaar ayada oo u tilaabtay dinaca dimuqraadiga taariikhdu marka ay aheyd 10 sep 2012 baarlamaanka Soomaaliya ay soo doorteen madax wene dimuqraadi ee dalka jamhuuriyada Soomaaliya madaxweynahaas oo lagu magacaabo xasan shiikh maxamuudxasan shiikh maxamuud ayaa doorashada kaga guuleestay madaxweynihii hore ee Dawladda kumeelgaarka Soomaaliya shiikh shariif shiikh axmed Soomaaliya oo u tilaabtay dhinaca hormarka caalamkana ay si weyn u taageer sanyihiin ayaan waxaa laga filayaa in ay noqoto Dawladda sidii hore dhaanta ama ka fiican ayada ay Dawladda Soomaaliya gacanta ku heeso magaalooyinka koonfurta dalka Soomaaliya oo ay hogaamineeso magaalada muqdisho waxaana caawinaad ka siiyay ciidama afrika ee amisom oo uu hogaaminaayo general mahige iyo Dawladda oganda Waqtigii gobonnimada Fadlan waxaa ka ogtahay ku dar beentana waa xaaran iska ilaali Dhulka soomaaliyeed waxaa la maamuli jiray waqti aad u taariikh fog aad u qadiimi ahWaxyaabaha ku tusaayana waxaa ka mid ah guryaha aadka u qadiimsan oo dhagaxa laga sameeyay iyo darbiyada qadiimka ah sida Darbiga wargaade waana dhul ku tusaya in uu lahaan jirey far qoraal ah oo aad u uqadiimi ahSoomaalida waxay taariikh dheer la lahaan jireen masaaridii hore waxaana jira waxyaabo ku tusaya in ay soomaalya tahay dhulkii uduga Somalia taarikhdeedi hore inta badan lama haayo taaso lagu sheego in eey somaliya dadkeeda yihiin dad xoola dhaqato ah balse somaliya sida eey taariqyahanada qaar sheegeyn wax buugaag ah oo laga tix raaco malaha somali waxa ku yaalo misajidyo iyo dhismoyin kale o qadiimi ah balse waxa sual ah somaliya ma waxey la facdahay dhismayashas qadimiga lagu shego? jawabtu wa maya somalia sideda waxey u kala baxda ab raac iyo aabi kentay waxa abraac ah dadka somalida badi waxaase jirta in afka somaliga lagu hadli jiray waagi uu fircoon noola balse wax cadeymo ah illa iyo hada lama haaya balse waxaa la wada ogyahay dowladi fircoon saldhigeda in uu ahaa jabuuti jabutina waa qeyb ka tirsan somaliya waxaana loga hadla afka somaliga si kasto eey ahaataba maalinba maalinta ku xigta waxa soo baxo warbaxino laga helayo taarikhdi hore e somalia Qarnigii toban iyo sagaalaad 1875kii waxay ahayd markii ugu horaysay ee gumaystayaashii Ingriiska Faransiiska iyo Talyaaniga marka ay soo cago dhigeen gayiga Soomaaliyeed Ingriiska oo maamulayey Cadan Yamen wuxuu go'aansaday in uu lug ku yeesho dhinaca kale ee Gacanka Cadmeed Berbera Ingriisku wuxuu ku fakerayey in si uu u ilaashado maraakiibtiisa ka imanaysa India ee maraysa badda cas ay lagama maarmaan tahay in uu hanto Berbera Fransiisku wuxuu isna ku fekaray in halka ugu dhaw ee uu Ingriiska ka carqaladaynkaro uu yahay isaga oo Djibouti deegaan ku yeesha Ingriiska markaas wuxuu ka waday Bariga Africa dhisitaan khad tareen oo isku xidha wadamada Bariga Africa Talyaaniguna wuxuu markaas lawareegay gacan kuhanynta Koonfurta Soomaaliya oo aan markaas ahayn dhul leh ahmiyad lamid ah kan dhinaca waqooyi ee Soomaaliya Maadaama Ingriisku aanuu aad u danaynayn Koonfurta Soomaaliya Talyaaniga waxay u noqotay tani fursad uu ku doodo in uu kamid yahay wadamada reer Europe ee wax gumaysta 1900 boqorkii Ethiopia Menelik wuxuu qabsaday dhulka Soomaali-galbeed 1899kii Sayid Maxamed Cabdule Xasan wuxuu dagaal kala horyimid Gumaysigii Ingriiska Wuxuu Sayidku dagaalka waday mudda 21 sano ahUgudanbayn Ingriisku waxay duqayn xagga hawada ah ku baabi'iyen xarumihii Sayidka Tani waxay keentay in uu hakad galo halgankii umadda Soomaalidu ay kula jirtay Gumaystihii dalka ku sugnaa1941-1949kii Ingriisku wuxuu maamulayey gabi ahaanba Soomaaliya maadaama ay xulafadiisii ku guulaysatay dagaalkii labaad WWII 1948kii xulafaddii dagaalkii labaad WWII ku guulaysatay waxay ugu deeqeen Itoobiya in ay hanato dhulka Soomaaligalbeed 1949kii Qaramada Midoobay waxay 10ka sano ee soosocota Soomaaliya hoos gaysay Xukuumadda TalyaanigaSYL tan aad ayay uga soo horjeesatay xiligaas waxayna muujisay sida dadka Soomaaliyeed diyaarka ugu yihiin in ay xoriyad helaan 26 jun 1960 Soomaalida Waqooyigu waxay ka xoroobeen Ingriiska Isla sanadkaas 1st July 1960kii Soomaalida Koonfurtu waxay ka heleen madaxbanaani Talyaaniga Isla markaas neh dalka wuxuu ku midoobay jamhuuriyadda Soomaaliya oo looga dhawaaqay fadhigii koowaad ee baarlamaan xor ah oo uu shir gudoominayey Mudane Xaaji Bashiir Ismaaciil Madaxweynihii ugu horeeyay ee Soomaaliya wuxuu noqday Aadan Cabdulle Cusmaan raiisul wasaarihiisa neh wuxuu noqday Cabdirashiid Cali Sharmaarke oo asiga neh noqonaayo madaxweyne 1967–19691961 soomaaliya waxaa laga hirgaliyay dastuurkii ugu horeeyay ee dalka waxeyna sameyntiisa soo bilaabatay 1960ki1964]] ll 500 oo qof | 6 || ] || ] || 43000 oo qof |- | 7 || ] || ] || 153124 oo qof |- | 8 || ] || ] || 25684586|- |- | 9 || ] || ] || 183300 oo qof |- | 10 || ] || ] || 145000 oo qof |- | 11|| ] || ] || 110000 oo qof |- | 12 || ] || ] || 52000 oo qof |- | 13 || ] || ] || 62000 oo qof |}|}|}|} |} Taariikh waa barashada dhacdadii tagtey iyada oo meeqaam la siinayo falalka aadanaha ee deegaan degan iyada oo sheekada si taxane ah loo tebinayo ilaa laga soo gaaro marxlada markaas lagu jiro Ereyga asal ahaan waxa uu ka soo jeedaa afka Carabiga Taariikh waa ururinta qaabeynta iyo run ka sheega waxa dhacay waayihii hore cabirkii la doono ha la adeegsado sida sanado qarniyo Taxanaha waqtigii soo jireenka ahaa in laga sheekeeyo keliya ma ahen taariikh ee wax ogaanshaha qaabta dhacdooyinka xaadirka ah ay u muuqdaan ayaa ah "taarikh" maadaama taariikhdii hore ay tahay mid qusaysay dad meel iyo dhacdo Dareensanaanta jiritaanka dhacdooyin taariikhi ah waxay sawirmaan ama u sawirmaan dadka qaabeeya taarikhda Talyaaniga ama Jamhuuriyadda talyaaniga waa dawlad ku taala qaarada yurub waxa uuna xuduud la wadaagaa wadamada Faransiiska iyo wadanka Iswiisarland iyo wadanka Ostariya waxa kale oo uu soodin la leeyaay wadanka islofeeniya dhulaka taliyaaniga waxa uu ka koobanyahay sadex wadan oo kala ah dawlada taliyaaniga ee caanka ah iyo wadanka saan mariino oo ah imaarad madax banaan oo ku taala gudaha wadanka taliyaaniga waxa kale oo wadanka taliyaaniga ku gauda yaala dawlada yar ee looga taliyo dadka haysta madhabta kaatooliga ee diinta kiristanka oo ku dhex taala gudaha Roma caasimada wadanku waa roma inta badan dadka reer taliyaanigu waxa ay haystaan diinta kiristanka raysal wasaaraha wadanku hada waa salfiyo barlaskooni lacagta wadankaa lagu isticmaalaa waa lacagta midawga yurub ee yoorada loo yaqaano taliyaanigu waa dawlad wayn oo caana taariikh soo jireenan wuu leeyahay dawlada taliyaanigu waxa ay ka midtahay dawladaha loo yaqaano G8 ee xaga warshadaha hore uga maray taliyaanigu waxa uu gumaystay wadamu kamida qaarada afrika sida soomaaliya ertariya iyo libiya luqada wadanku waa taliyaani taliyaanigu waa jamhuuriyad dimuquraadi ah taliyaanigu waxa uu ku yaala bada dhexe halkaas oo ay ku taalo jasiirada sisiiliya oo ah qayb ka mid ah wadanka taliyaaniga taliyaanigu waxa uu leeyahay warshado badan oo wax soo saara ganacsiga taliyaanu badanaa waxa uu gaadhaa Afrika bogan waxaa qoray Waxay ku taalaa gacanka Itaaliya ee yurubta koonfureed iyo labada jasiiradood ee ugu weyn badda dhexe sida Sasiiliya iyo Sardiiniya Talayaaniga wuxuu soohdinta la wadaagaa wadamada kala ah Faransiiska Iswiizerlaan iyo Isloveeniya Labada gobol ee madax-banaan oo ah saanmarino iyo Faatikanaka waxay ku dhex yaalaan gacanka Talyaaniga Talyaani ama Itaaliya Talyaani ahaan Repubblica Italiana Waa dowlad yurub ah waxeyna dhacdaa Koonfurta qaarada yurub Talyaaniga wuxuu ka koobanyahay 3 qeybood; Dhulka la xiriirsan yurub iyo 2da gaziirad ee lakal yiraahdo sicilia iyo sardegna Dhanka woqooyi waxaa ka xiga talyaaniga buuraha Alpine waxaana ku taala gudaha talyaaniga labo dowladood oo madax banaan oo kala ah; Faatikaan iyo Saan Mariino Taariikh Benito Mussolini Rodolfo Graziani Talyaaniga ama Jamhuuriyadda talyaaniga waa dawlad ku taala qaarada yurub waxa uuna xuduud la wadaagaa wadamada Faransiiska iyo wadanka Iswiisarland iyo wadanka Ostariya waxa kale oo uu soodin la leeyaay wadanka islofeeniya dhulaka taliyaaniga waxa uu ka koobanyahay sadex wadan oo kala ah dawlada taliyaaniga ee caanka ah iyo wadanka saan mariino oo ah imaarad madax banaan oo ku taala gudaha wadanka taliyaaniga waxa kale oo wadanka taliyaaniga ku gauda yaala dawlada yar ee looga taliyo dadka haysta madhabta kaatooliga ee diinta kiristanka oo ku dhex taala gudaha Roma caasimada wadanku waa roma inta badan dadka reer taliyaanigu waxa ay haystaan diinta kiristanka raysal wasaaraha wadanku hada waa salfiyo barlaskooni lacagta wadankaa lagu isticmaalaa waa lacagta midawga yurub ee yoorada loo yaqaano taliyaanigu waa dawlad wayn oo caana taariikh soo jireenan wuu leeyahay dawlada taliyaanigu waxa ay ka midtahay dawladaha loo yaqaano G8 ee xaga warshadaha hore uga maray taliyaanigu waxa uu gumaystay wadamu kamida qaarada afrika sida soomaaliya ertariya iyo libiya luqada wadanku waa taliyaani taliyaanigu waa jamhuuriyad dimuquraadi ah taliyaanigu waxa uu ku yaala bada dhexe halkaas oo ay ku taalo jasiirada sisiiliya oo ah qayb ka mid ah wadanka taliyaaniga taliyaanigu waxa uu leeyahay warshado badan oo wax soo saara ganacsiga taliyaanu badanaa waxa uu gaadhaa Afrika bogan waxaa qoray Waxay ku taalaa gacanka Itaaliya ee yurubta koonfureed iyo labada jasiiradood ee ugu weyn badda dhexe sida Sasiiliya iyo Sardiiniya Talayaaniga wuxuu soohdinta la wadaagaa wadamada kala ah Faransiiska Iswiizerlaan iyo Isloveeniya Labada gobol ee madax-banaan oo ah saanmarino iyo Faatikanaka waxay ku dhex yaalaan gacanka Talyaaniga Talyaani ama Itaaliya Talyaani ahaan Repubblica Italiana Waa dowlad yurub ah waxeyna dhacdaa Koonfurta qaarada yurub Talyaaniga wuxuu ka koobanyahay 3 qeybood; Dhulka la xiriirsan yurub iyo 2da gaziirad ee lakal yiraahdo sicilia iyo sardegna Dhanka woqooyi waxaa ka xiga talyaaniga buuraha Alpine waxaana ku taala gudaha talyaaniga labo dowladood oo madax banaan oo kala ah; Faatikaan iyo Saan Mariino Taariikh Benito Mussolini Rodolfo Graziani Unug IngiriisCell waa waxa ugu yar ee shaqa qaban kara ee uu ka dhisan yahay nooluhu Unuggu waa qaybta ugu yar ee dhismo iyo shaqo ee noole kasta Unugyadu marka ay isu tagaan waxey sameeyaan Nude Nudayaashuna marka ay isu tagaan wexey noqdaan xubin xubnaha isu tegeyna wexey sameeyaan Habdhis sida Habdhiska Taranka Habdhiska Dheefshiidka Habdhiska Wareega Dhiiga Habdhiska Maskaxda IWM Habdhisyadu hadey isu tagaan wexey sameeyaan noole sida dad ama xayawaan Waxaa jira noolayaal ka samaysan hal unug oo qura sida bakteeriyada ameebada iwm Sidee ayuu unuggu u samaysan yahay? Unuggu ma laha qaab u cayiman oo la tilmaami karo Unugga waxaa ku dahaaran xuub ka samaysan lipidi iyo fosfolipidi Xuubka gudihiisa waxaa ku jira dheecaan cytoplasm dheecaankaas waxaa dhex heehaabaya waxyaalo kale oo unuggu leeyahay sida qalabka golji ribosoomyada mitokonderiyada sentriyoolayaasha iwm Unuggu wuxuu leeyahay bu´ Bu´da waxaa ku dahaaran xuub kale oo iyada uun gaar u ah xuubkaasoo ka sooca bu´da unugga intiisa kale Bu´da waxaa ku jira qalabka hiddaha DNA iyo RNA intaba cilmiga barashada wax nool iyo waxa aan noolayn waxaa loo yaqaan Biology Marka aan leenahay Biology waxaa loo qaybiyaa Zoology iyo Botony waxaa lagu kala gartaa mid walbaa asataan u gar ah ayuu leeyahay Zoology; waa barashada xayawaanka ama waxa nool Bootony;waa barashada dhirta waxii la xidhiidha Yaa yaan ku soo koobi karaa Urrurka-Wikimedia Wikipedia loogu dhawaaqo Waa bar laga helo Web-ka oo ah Qaamuus qoran Waxaa qorey dad iskood ugu qora luuqadadooda oo aan dawlad ama haayadi diran Qofkwalba oo guriga khatka intarnetka ku heysta yaqaanana sida loo isticmaalo wuu ka qeybqaadan kaaraa Qaamuuskan oo sidii cilmi Soomaaliga ku qoran loo soo gelin lahaa halkan Arintan oo la bilaabay 2001 Ingiriiskuna inglish ugu horeysey ayaa waxaa ku xigey luuqado badan oo kuwa ugu waaweyn ay yihiin Jarmal Faransiis Isbanish iyo Talyaani taariikhdu markii ay ahayd 18 01 2012 ayaa waxa hawada ka baxay wikabiidhiya laakiinse isla maalin ka bacdiba waa ay ku soo noqotay hawada Wikipedia loogu dhawaaqo Waa bar laga helo Web-ka oo ah Qaamuus qoran Waxaa qorey dad iskood ugu qora luuqadadooda oo aan dawlad ama haayadi diran Qofkwalba oo guriga khatka intarnetka ku heysta yaqaanana sida loo isticmaalo wuu ka qeybqaadan kaaraa Qaamuuskan oo sidii cilmi Soomaaliga ku qoran loo soo gelin lahaa halkan Arintan oo la bilaabay 2001 Ingiriiskuna inglish ugu horeysey ayaa waxaa ku xigey luuqado badan oo kuwa ugu waaweyn ay yihiin Jarmal Faransiis Isbanish iyo Talyaani taariikhdu markii ay ahayd 18 01 2012 ayaa waxa hawada ka baxay wikabiidhiya laakiinse isla maalin ka bacdiba waa ay ku soo noqotay hawada Shabakada isku xirka Caalamka IngiriisWorld Wide Web loona soo gaabiyo WWW inta badana loo yaqaan Web kaas oo loo isticmaalo isku xirka dokumentiyadda iyada oo la adeegsanayo qadka Internetka Fekradda xorta ah waa fekrad ku saabsan inaad wax allifi karto taasoo aan ku xirnayn shuruudo ama xakamayn Sidoo kale waxaa lagu soo koobaa howl kasta ee si gaar ah looleeyahay sida xuquudka qoraha faafinta iyo mid dadka kawada dhaxeeysa Qaaradda Yurub waa mid kamida qaaradaha shanta ah juquraafi ahaan waa qarad u eeg ama jaziirad u eeg Waxa ay dhererantay ilaa buuraha oral waa dhanka bari iyo Bada Qaswiin Albania Andora Austriya Belarus Beljim Boland Bosniya Boortuqaal Bulgaria Denmark Estoniya Faransiiska Faatikan Finland Giriig Holland Hungaria Islofaakiya Isloveeniya Isbania Iswiidhan Iswisarland Jamhuriyada Makedonia Jamhuuriyadda Tashik Jarmalka Joorjiya Kosofo Kroatia Latfiya Lekhtanishtayn Lithuaniya Luksemburg Malta Midowga boqortooyada Britan Monako Montenegro Norwey Romania Ruushka San Marino Serbia Talyaaniga Turki Ukrain